Holiqberdiev t

MASHINASOZLIKDA ANIQLIK

O’quv maqsadi

Talabalarda mashinasozlikda aniqlik to’g’risidagi bilimarni olish va rivojlanish taraqqiyoti haqida bilim va amaliy

ko’nikmalarni shakllantirish.




Asosiy ma’lumotlar

Funktsional, konstruktorlik va texnologik qo’yimlar

M exanik ishlov berish natijasida turli omillar ta’siridan turlicha noaniqliklar va shakl xatoliklari kelib chiqadi. Masalan, bunday shakl xatoliklarni silindrik val tipidagi detallarda ko’rishimiz mumkin, silindrik sirtda bo’ylama kesimi yo’nalishi bo’yicha: konussimon, bochkasimon, egarsimon va egrilik shakl xatoliklari va ko’ndalang kesimi bo’yicha: ovalsimon, ogrankalik hamda ko’pqirralik shakl xatoliklari sodir bo’ladi. Кo’rinib turibtiki bu xatoliklar buyumning asosiy sifat ko’rsatkichlaridan biri geometrik aniqligi bilan bog’liq. Кonstruktor har bir buyum va uning detallarini xizmat vazifalariga muvofiq qilib ishlab chiqish bosqichida ularning chizmalarida tegishli bo’lgan gemetrik o’lchamlarini qo’yib, aniqligini, ya’ni har bir o’lchamning chegraviy qiymatlarini va asosiy texnik talablarni o’rnatida.

Кo’rinib turibtiki detallarga ishlov berish jarayonida uning geometrik o’lchamlarining haqiqy absalyut qiymatlariga xech qachon erishib bo’lmaydi. Shuni ko’zda tutgan holda konstruktor ongli ravishda har bir geometrik o’lcham uchun chegaraviy o’lchamlar o’rnatadi, ya’ni qo’yim tayinlaydi.

Эng katta va eng kichik chegaraviy o’lchamlar ayrimasiga qo’yim (dopusk) deb ataladi.