Хожибойга ma'ruza

Bo’z (1)- “gazlamaning bir turi”. 

Bo’z (2)- “o’simlikning bir turi”. 

Bular  shakli  bir  xil,  ammo  ma’nolari  har  xil  bo’lgan  ikkita  leksema 

(omoleksemalar) hisoblanadi. 

Bel-  1)  “umurtqa  pag’onasining  pastki  qismi”;  2)  “odam  gavdasining  o’rta 

qismi”; 3) “biror predmetning o’rta qismi” (“tog’niing beli”). 

Bunda bitta bel leksemasining uchta ma’nosi berilgan, bu ma’nolar o’rtasida 

bog’lanish mavjud. 

 

Leksik omonimiyaga yondosh hodisalar 

Omofonlar-  talaffuzi  bir  xil,  yozilishi  har  xil  bo’lgan  leksemalar:  to’rt  (son 

turkumidagi so’z)- tort (“konditer mahsuloti”), to’n (“kiyim”) –ton (“tovush toni”), 

bob  (talaffuzda: bop)-bop kabi. 

Omograflar-  yozilishi  bir  xil,  talaffuzi  har  xil  bo’lgan  leksemalar:  soya 

(“quyosh nuri tushmaydigan salqin joy”)- soya (“dukkakli o’simlikning bir turi va 

uning doni”), rom (oyna o’rnatilmagan deraza)- rom (spirtli ichimlikning bir turi) 

kabi. 

Tilda  urg’usinig  o’rni  bilan  farq  qiladigan,  ammo  bir  xil  yoziladigan 

leksemalar ham bor: atla`s (“mato”) -a`tlas (“geogr. atlas”), fizi`k (“fizik hodisa”) 

-  fi`zik  (“fizika  mutaxassisi”)  kabi.  Bular  urg’u  belgisisiz  yozilganda  omograflar 

sanaladi,  urg’u  belgisi  qo’yilganda  (atla`s  va  a`tlas,  fizi`k  va  fi`zik)    esa  omograf 

bo’lmaydi. Biroq bunday holatlar tilshunoslikda maxsus nomga ega emas.