Хожибойга ma'ruza

II.  Nutqning  ma’lum  ko’rinishlariga  xoslangan  so’zlar.  Bunday  so’zlar 

nutqning  faqat  bir  ko’rinishiga  (mas.,  adabiy  nutqqa)  xoslangan  bo’lib,  boshqa 

ko’rinishida  (mas.,  so’zlashuv  nutqida)  ishlatilmaydi  yoki,  aksincha,  so’zlashuv 

nutqida qo’llanib, adabiy nutqda ishlatilmaydi. 

1. Adabiy nutqning o’zi ham ikki xildir: rasmiy nutq va badiiy nutq: rasmiy 

nutqda  fikrning  ifodalanishi  isbotlarga,  faktlar  ta’kidlanishiga  tayanadi,  shuning 

uchun  unda  tasviriy  vositalar,  uslubiy  bo’yoqdor  so’zlar  ishlatilmaydi:  to’g’ri 

ma’nodagi so’zlarning va soha terminlarining qo’llanishi ko’proq adabiy nutqning 

shu  ko’rinishiga  xosdir;  badiiy  nutqda  ko’chma  ma’noli  so’zlar,  ijobiy  baho 

semalari  bo’lgan  leksemalar  (tabassum,  mardonavor,  chehra  kabilar)  faol 

qatnashadi.