Хоdimlarni boshqarishning nazariy asoslari reja: kirish 1-Bob. Korxonani samarali boshqarishda kadrlar salohiyatidan maqsadli foydalanishning nazariy asoslari

«Makon-Kapital Invest» MCHJ ning 2011-2013-yillardagi texnikiqtisodiy tahlili, (ming so’mda)

«Makon-Kapital Invest» MCHJ ning 2017-2018-yillardagi texnikiqtisodiy tahlili diagrammasi, (ming so’mda)
Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili
Aksariyat korxonalarda moliyaviy holatning yomonlashuvi ko’p jihatdan
katta hajmdagi debitorlik va kreditorlik qarzlarining to’planib qolishiga bog‘liq
bo‘ladi. Debitorlik qarzlarining katta hajmda paydo bo‘lishi korxona mablag’larini muomaladan chiqaradi, o’z aylanma mablag’larining yetishmovchiligiga sababchi bo‘ladi, natijada, kreditorlik qarzining oshishiga olib keladi, bular hammasi moliyaviy holatga salbiy ta‘sir qiladi. Shuning uchun ushbu qarzlar bilan bog’liq bo‘lgan jarayonni uzluksiz ravishda tahlil etib turish zarur.
Debitorlik va kreditorlik majburiyatlari hisob-kitoblarning doimiy yo‘ldoshi
hisoblanadi. To‘lov muddatining cho’zilib ketishi korxonalar moliyaviy holatiga
salbiy ta‘sir qiladi.
Buxgalteriya balansida ko‘rsatilgan debitorlik va kreditorlik
qarzlarining jamiga nisbatan har bir qarz turining hissasini shu
qarz summasini 100%ga ko'paytirib, jamiga bo‘lish orqali aniqlanadi.
Shundan keyin tahlil amalga oshiriladi. Hisobot davrining oxiri dagi
qarzlar hajmini davr boshidagi qarzlar hajmiga, davroxiridagi hissasini
davr boshidagi hissasiga solishtirilib, o‘zgarishi (ko'paygan yoki
kamayganligi) aniqlanadi.
Qarzlar bo’yicha mutlaq o’zgarishini aniqlash uchun davr
oxiridagi summasidan davr boshidagi summasi chegirilib tashlanadi, nisbiy o’zgarishini aniqlash uchun mutlaq o'zgarish summasi 100 % ga ko’paytirilib, natijasini davr boshidagi summasiga bo’lish kerak. Shundan keyin debitorlik va kreditorlik qarzlari - ning umumiy holatiga baho beriladi.
«Makon-Kapital Invest» MCHJning iqtisodiy ko‘rsatkichlariga e‘tibor bersak, mahsulot sotishdan sof tushum va ishlab chiqarish tannarxi ko‘rsatkichlarining o‘zgarish holati o‘zaro proporsional. Chunki, tannarx pasayganda tushum ham pasaymoqda, yoki aksincha. Mahsulot sotishdan yalpi foyda 2016 yilda 850817.1 ming so‘mni, debitorlik qarzlari 91166.5 ming so‘mni tashkil etgan. 2017 yilda esa yalpi foyda 686452.4 ming so‘m, debitorlik qarzlari 108014.6 ming so‘mni tashkil etgan. Bundan ko‘rinadiki, korxona qarzlari 16848.1 ming so‘mga ortishi bilan, yalpi foyda 164364.7 ming so‘mga kamaygan. Debitorlik va kreditorlik majburiyatlarining o‘zgarish qiymatlari deyarli bir xil, ya‘ni mos ravishda -16848.1 va -17469.8. bu korxona yalpi foydasini sezilarli darajada ko‘tarilmaganiga ishora qiladi. Xodimlar sonining bittaga kamayishi 2018 yilda 1 xodimga to'g'ri keladigan mahsulot hajmining 32923.9 ga ortishiga,1 kunlik tushumni 2665.7 ga ortishiga olib kelgan.