Ходимларни бошқариш тамойиллари

Aim.uz

Ходимларни бошқариш тамойиллари
Ходимларни бошқариш икки гуруҳдан иборат тамойилларга асосланади.
Ҳар бир тамойил ходимларни бошқаришнинг у ёки бу жиҳатини такомиллаштиришга хизмат қилади. Масалан, илғорлик тамойили корхона доирасидаги бошқарув тизимининг чет эл ёки маҳаллий илғор корхоналар бошқарув тизимига мос келадими, замон талабига жавоб берадими ёки йўқми деган саволга жавоб берса, мувозийлик тамойили эса ходимлар бошқарувидаги тезкорликни оширади ва ҳоказо (3-жадвал).
3-Жадвал. Ходимларни бошқариш тамойиллари

Т/р	Ходимлар билан ишлашнинг умумий тамойиллари	Т/р	Ходимлар билан ишлашнинг ташкилий тамойиллари
	Самарадорлик		Концентрация
	Илғорлик		Ихтисослаштириш
	Истиқболлилик		Мувозийлик (параллелность)
	Комплекслилик		Ихчамлик (адаптивность)
	Тезкорлик		Изчиллик (преественность)
	Оптималлик		Узлуксизлик
	Оддийлик		Бир меъёрлилик
	Илмийлилик		Технологик бирлик
	Кўп бўғинлилик		Бадастирлик (комфортность)
	Автономлик		Бошқаришда коллегиаллик
	Барқарорлик
	Кўп қирралилик
	Режалилик
	Рағбатлантирувчи
	Танлаш ва жой-жойига қўйиш
	Самарали бандлик

Корхонада банд бўлган барча ходимлар икки тоифадан иборат:
-ишлаб чиқарувчилар ёки хизмат кўрсатувчилар;
-бошқарувчилар (раҳбарлар, мутахассис-менежарлар).
Ходимларни, яъни инсон омилини бошқариш қуйидаги жиҳатларни бошқаришни ўз ичига олади (1-чизма).
1-Чизма. Меҳнат ресурсларини бошқариш чизмаси

Ходимларни режалаштириш




Танлов, ишга қабул ва ишдан бўшатиш



Кадрларни лавозим ва профессионла, маъмурий ўсишини режалаштириш




Маъљул иш шароити ва ижтимоий-руҳий муҳитни яратиш



Ходимларни бошқаришдаги ҳаражатлар ва уларнинг самарадорлигини баҳолаш


Мотивация




Масъулият ва ваколат

Ихтилофлар, низоларни хал қилиш

Ишлаб чиқаришни бошқариш тизимида меҳнат ресурсларини бошқариш жуда ҳам мураккабдир. Чунки ишлаб чиқариш ва бошқариш масалаларининг марказида одамлар-ишчилар, мутахассислар ва раҳбарлар туради. Корхона мақсадига эриши ва режаларнинг бажарилиши фақат шулар иштирокида бўлади. Инсон омилини ҳисобга олмаслик, инсонга беэътиборлик иқтисодда камсамараликка ва ишлаб чиқариш самарадорлигини пасайтийишига олиб келади.

Меҳнат ресурсларини бошқаришнинг асосий мақсади ишчилар ва ходимларнинг қобилиятларини, янада жадал ва унумли меҳнат қилишга қўзғатишдир.

Инсон омилига эътибор, одамларга нисбатан жиддий, масъулият билан ёндошиш меҳнат ресурсларини бошқаришнинг бош ғоясидир.