Хитой камбағал мамлакатларга кредит бериш амалиёти, хусусан, улар қарзни тўлашга қийналаётгани ва шунинг учун Пекиннинг босимларига очиқ бўлиб қолаётгани учун айблаб келинади

Хитой кредитлари нимаси билан фарқ қилади?
Хитой ўзининг хорижий кредитлари бўйича ҳисоботларни эълон қилмайди ва у тузган шартномаларнинг аксариятида қарз олувчиларга уларнинг мазмунини ошкор қилмаслик мажбурияти юкланган.
Хитойнинг таъкидлашича, бундай махфийлик халқаро кредит шартномалари учун одатий амалиётдир.
Лондон Қиролича Мери университети профессори Ли Жонс айтишича, "Халқаро тижорат кредитларида махфийлик келишувлари жуда кенг тарқалган".
"Хитойнинг ривожланиш учун берилаётган маблағларининг кўп қисми, асосан, тижорий операциялардир."
Кўпгина саноати ривожланган йирик мамлакатлар Париж клубига аъзо бўлиб, ўзларининг кредит фаолияти тўғрисида маълумот алмашадилар.
Хитой ушбу гуруҳга қўшилмасликка қарор қилди, аммо Жаҳон Банкининг мавжуд маълумотларидан фойдаланиб, Хитойнинг кредитлаш ҳажми бошқа мамлакатларга нисбатан тез ўсаётганини аниқ кузатиш мумкин.
Хитой кредитларини қайтариш қийинроқми?
Хитой одатда Ғарб ҳукуматларига қараганда юқори фоиз ставкаларида кредит беради.

Тахминан 4 фоиз ставкага эга бўлган ушбу кредитлар тижорат бозори ставкаларига яқин ва Жаҳон Банки ёки Франция ва Германия каби алоҳида мамлакатларнинг одатий кредити фоиз ставкаларидан тахминан тўрт баравар юқори.

Хитой кредити учун талаб қилинадиган тўлов муддати ҳам одатда қисқароқ - 10 йилдан камроқ, бошқа кредиторларнинг ривожланаётган мамлакатларга берган имтиёзли кредитлари учун эса бу муддат тахминан 28 йил.
Хитой ҳукумати кредиторлари одатда қарз олувчилардан кредитор кириш ҳуқуқига эга бўлган офшордаги ҳисоб рақамда минимал маблағни сақлашни талаб қилади.
"Агар қарз олувчи ўз қарзини тўлай олмаса, - дейди "AidData" бош директори Бред Паркс, - Хитой судда тортишиб ўтирмасдан [бу] ҳисобдан маблағни олиб қўяди."
Ғарб кредиторлари берган кредитларда бундай ёндашув камдан-кам учрайди.
G 20 мамлакатлари - энг йирик ва энг тез ривожланаётган иқтисодлар - пандемия таъсирини енгишда ёрдам бериш учун камбағал мамлакатларга қарзларни енгиллатиш ташаббуси билан чиқмоқда.
Хитой бу ташаббусга қўшилди ва режада иштирок этаётган ҳар қандай давлатдан кўра кўпроқ ҳисса қўшаётганини даъво қилмоқда.
Жаҳон банкининг маълум қилишича, G 20 давлатлари 2020 йил май ойидан буён ушбу схема бўйича қарзни енгиллаштириш учун жами 10.3 миллиард доллардан ортиқ маблағ ажратган.
Аммо биз Жаҳон банкидан ҳар бир мамлакат бўйича маълумот сўраганимизда, у бу маълумотни бера олмаслигини айтди.