Hisob-kitob muomalalari auditining uslubiy muammolari

Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar auditining vazifalari:

• xizmat safari xarajatlarining qoplanish tartibiga rioya qilinishini aniq-lash;
• hisobdor shaxslar tomonidan qilingan xarajatlarning qonuniyligi va maqsadga muvofiqligini aniqlash;
• xo‘jalik xarajatlarining asosliligini aniqlash;
• xizmat safari va xo‘jalik xarajatlari yuzasidan korxona ma’muriyati farmoyishlarining qonuniyligini aniqlash;
• bo‘nak hisobotlari va ularga ilova qilingan hisobdor summalarning sarflanganini isbotlovchi hujjatlar (transport chiptalari, mehmonxona va aloqa tashkilotlari pattalari (kvitantsiyalar), olingan moddiy boyliklarning schyotlari, har xil ishlar naqd pul hisobidan bajarilgan taqdirda-shartno-malar) rasmiylashtirilishini tekshirish;
• kassa hujjatlarining ( kassir hisobotlari, kassa kirim va chiqim or-derlari va ularni qayd qilish daftarlari) tekshirish;
• hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar bo‘yicha analitik va sintetik hisob registrlarining ma’lumotlari (7-ASK jurnal -order) ni tekshirish;
• hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblarni audit qilishda buxgalteriya hisobi holati bilan tanishishi, hujjatlarning to‘g‘ri va o‘z vaqtida rasmiy-lashtirilishi, xizmat safarlari va xo‘jalik xarajatlari yuzasidan korxona rah-barining farmoyishi bor-yo‘qligi, xodimni bu safarga yuborish va xo‘jalik xarajatlarining asosliligini aniqlash lozim.

Auditor buxgalteriya xodimlarining ushbu sohadagi qonunlar va yuqori tashkilotlarning me’yoriy hujjatlaridan xabardorliklariga hamda ularning nusxalari korxona buxgalteriyasida mavjudligiga ishonch hosil qilishi, shuningdek, ushbu me’yoriy hujjatlarga amal qilinish darajasini tekshirishi kerak. Buning natijasida quyidagilar aniqlanishi mumkin:

Auditor buxgalteriya xodimlarining ushbu sohadagi qonunlar va yuqori tashkilotlarning me’yoriy hujjatlaridan xabardorliklariga hamda ularning nusxalari korxona buxgalteriyasida mavjudligiga ishonch hosil qilishi, shuningdek, ushbu me’yoriy hujjatlarga amal qilinish darajasini tekshirishi kerak. Buning natijasida quyidagilar aniqlanishi mumkin:

• ilgari hisobdor pullar yuzasidan qarzi bo‘lgan yoki bu pullar yuzasidan hisoblashmagan, hisobot topshirmagan shaxslarga, korxonada haqiqatda ishlamaydigan shaxslarga pul berilmayotganligi;
• navbatdagi bir yo‘la mehnat ta’tiliga chiqarish va xizmat safariga yuborish hollari;
• xizmat safari vaqtida mehnat qobiliyatini yo‘qotib, kasalxonada davolanishda bo‘lgan xodimlarga turar joy va kundalik xarajatlari to‘lash tartibiga rioya qilinishini, bu muddatning 2 oydan oshmaganligini aniqlash kerak.