Himoyaga tavsiya etildi

Kurs ishining maqsad va vazifalari: Bugungi kunda texnologiyalarning rivojlanishi kibernetika sohasining rivojlanishiga,bu esa global moliyaviy xavfsizlikka talabni oshishiga ham sabab bo’ldi. Buning natijasida yirik moliya muassasalariga hackerlar tomonidan hujumlar uyushtirib, oson pul topish mumkin bo’lib qoldi.
Kelgusida kiber jinoyatchilar xavfsizlik tizimlarini mustaqil ravishda o'rgana oladigan sun'iy intellektdan foydalanishni boshlaydilar.2024 yilga kelib, kiber jinoyatlardan moliyaviy yo'qotishlar deyarli 70% ga etadi. Juniper Research tadqiqotchilarining fikriga ko'ra, zarar har yili o'rtacha 11 foizga oshadi va 2024 yilga kelib 5 trillion dollardan oshadi. O'tgan yili mutaxassislar kiber jinoyatlardan etkazilgan zararni 3 trillion dollarga baholashgan. Har yili kompaniyalar tobora ko'proq raqamli muhitga bog'liq bo'lib, zarar etkazilishi ma'lumotlarning tarqalishi uchun qonun bo`yicha olinadigan jarimalar tufayli ortadi.
Vaqt o'tishi bilan nafaqat himoya usullari yaxshilanmoqda. Tahlilchilar kiber jinoyatchilar kelajakda xavfsizlik tizimlarini mustaqil o'rganishga qodir bo'lgan sun'iy intellektdan foydalanishni boshlashlari haqida ogohlantirmoqda. So'nggi yillarda AI texnologiyasi kiber tahdidlardan himoya qilish uchun faol foydalanilmoqda.Kiberxavfsizlik korporativ madaniyatning tobora muhim qismiga aylanib bormoqda, ammo bu tendentsiya kompyuter tizimlari foydalanuvchilari orasida keng tarqalmadi. Xodimlarni kiberxavfsizlik asoslariga o'rgatish ushbu sohada xarajatlarni yanada samarali rejalashtirishga yordam beradi, tahlilchilar fikriga ko'ra, har yili atigi 8 foizga o'sadi.Mutaxassislar, shuningdek, IT-kompaniyalar har doim inson omilini hisobga olishlari kerakligini ta'kidladilar, chunki tajovuzkorlar ijtimoiy muhandislik usullaridan faol foydalanishda davom etmoqdalar.¹
Kurs ishining ob’ekti va predmeti: Iqtisodiy xavfsizlik – iqtisodiy kategoriya hisoblanadi . U iqtisodiyotning barqaror iqtisodiy o’sish ta’minlangan, ijtimoiy ehtiyojlar optimal darajada qondirilgan, ratsional boshqarish amalg a oshirilgan, milliy va xalqaro darajalarda iqtisodiymanfaatlarning himoyalangandagi holatini ifodalaydi .Iqtisodiy xavfsizlik milliy xavfsizlikning muhim tarkibiy qismi , uning moddiyasosi bo’lib hisoblanadi . Iqtisodiy xavfsizlik o’zining ob’ekt va sub’ektlariga ega bo’lib, uning ob’ekti deganda mamlakatning iqtisodiy tizimi hamda uni tashkil etuvchi elementl ari tushuniladi .
Iqtisodiy xavfsizlik obektlariga quyidagilar kiradi:
- tabiiy boyliklar;
- inson resurslari , mehnatga layoqatli aholi ;
- ishlab chiqarish fondl ari ;
- ko’chmas mulk;
- moliyaviy resursl ar;
- xo’jalik tiziml ari ;
- mintaqalar;
- oila;
- inson.
Iqtisodiy xavfsizlik subektlari quyidagilardan iborat:
- funksional va tarmoq vazirliklari hamda idoral ari ;
- soliq xizmatl ari ;
- bojxona xizm atlari ;
- banklar;
- sug’urta kompaniyalari ;
- qonun chiqaruvchi organlarning tegishli qo’mita va komissiyalari ;
- mahsulot ishlab chiqaruvchilar va sotuvchil ar, ish va xizm atl ar ko’rsatuvchilar;
Iqtisodiy xavfsizlikning quyidagi turlari mavjud:
- ishlab – chiqarish –texnologik sohalardagi xavfsizlik;
- sanoat sohasidagi xavfsizlik;
- oziq-ovqat xavfsizligi;
- demografik xavfsizlik;
- moliyaviy xavfsizlik;
- axborot xavfsizligi ;
- tashqi iqtisodiy faoliyat sohasidagi xavfsizlik