Hikmatov Dilshodning "Biokimiyo"

Suv — tirik organizmlar tarkibida uchraydigan va tabiatda keng tarqalgan , anorganik modda. Uning miqdori keng doirada o'zgarib turadi. Tish email hu-jayralarida 10% ga yaqin, o'simlik hujayralarida esa 90% dan ko'proq suv bo'ladi. Ko'p hujayrali organizmda suvning o'rtacha miqdori 80% ni tashkil etadi.

• Suv — tirik organizmlar tarkibida uchraydigan va tabiatda keng tarqalgan , anorganik modda. Uning miqdori keng doirada o'zgarib turadi. Tish email hu-jayralarida 10% ga yaqin, o'simlik hujayralarida esa 90% dan ko'proq suv bo'ladi. Ko'p hujayrali organizmda suvning o'rtacha miqdori 80% ni tashkil etadi.
• Hujayrada suvning ahamiyati juda katta. Tirik organizmlar uchun suv na-faqat ular hujayrasinining zarariy tarkibiy qismi, balki yashash muhiti hamdir. Suvning vazifalari ko'p jihatdan uning kimyoviy va fizikaviy xususiyatlari bilan aniqlanadi. Bu xususiyatlar asosan suv molekulasining kichikligi va ularning qutblanishi hamda bir-biri bilan vodorod bog'lanishi orqali amalga oshiriladi.
• Qutblanish deganda molekuladagi zaryadlarning notekis taqsimlanishi tushi-niladi. Suv molekulasining bir chekkasi kuchsiz musbat zaryadga ega bo'lsa, ikkinchisi manfiy bo'ladi. Bunday molekula dipoldeh ataladi. Kislorodning ele-ktromanfiy atomi vodorod atomining elektronlarini o'ziga tortishi tufayli ele-ktrostatik o'zaro ta'sir vujudga keladi va suv molekulalari «yopishganday» bo'ladi

Uglerod

• Uglerod (lot. Carbo — kumir, lot. Carboneum), S — Mendeleyev davriy sistemasining IV guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib rakami 6, at. m. 12,011.2 ta barkaror izotopi: 2S (98,892%) va 3S (1,108%) bor. Radioaktiv izotoplaridan |4S(T|/2=5600 y.)ningahamiyati muhim. Atmosferaning yuqori qatlamida kosmik nurlar ney.tronlarining azot izotopi I4N ga ta`siri natijasida 4S hosil buladi. 4S izotop indikatorlar sifatida keng qo`llanadi.

Uglerod qadimdan ma`lum. Pista kumir rudalardan metallar eritib olishda, olmos qimmatbaho tosh sifatida qo`llangan. Keyinroqesa grafit tigel va qatlam tayyorlashda ishlatilgan. K.Lavuazye 1772 y.da olmosning kristall holdagi Uglerod ekanligini isbotladi. 1778 y.da shved kimyogari K. Sheyele grafitni selitra bilan qizdirilganda qam ko`mirni selitra bilan qizdirilgandagi singari karbonat angidrid hosil bo`lishini aniqladi. Ingliz olimi S.Tennant 1797 y.da kaltsiy karbonatga fosfor bug`i ta`sir ettirib sof Uglerod. oldi.

• Uglerod qadimdan ma`lum. Pista kumir rudalardan metallar eritib olishda, olmos qimmatbaho tosh sifatida qo`llangan. Keyinroqesa grafit tigel va qatlam tayyorlashda ishlatilgan. K.Lavuazye 1772 y.da olmosning kristall holdagi Uglerod ekanligini isbotladi. 1778 y.da shved kimyogari K. Sheyele grafitni selitra bilan qizdirilganda qam ko`mirni selitra bilan qizdirilgandagi singari karbonat angidrid hosil bo`lishini aniqladi. Ingliz olimi S.Tennant 1797 y.da kaltsiy karbonatga fosfor bug`i ta`sir ettirib sof Uglerod. oldi.