Хфх лек Хосилбеков

Rixter shkalasi nima? 
Bu seysmik energiyaning o’lchov birligiga asoslangan shkala bo’lib, 
zilzila giposentrida seysmik to’lqin sifatida nurlangan energiyani o’lchaydi. O’lchov birligi qilib 
magnituda qabul qilingan. Zilzila kuchlanishi 12 balli bo’lib o’zining energiyasi va kuchi tufayli 
yer 
yuzasi bo’yicha har xil kuchlanishda (ballda) tarqaladi. Har ikkala shkalani o’zaro solishtitirib 
ko’radigan bo’lsak, quyidagi jadval ko’rinishidagi munosabatga ega bo’lamiz: Magnituda arab 
raqami bilan, kuchlanish esa rim raqamlari bilan belgilanishi xalqaro miqyosda qabul qilingan. 
Respublikamizda sodir bo’ladigan zilzilalarni aniqlashda MSK- 64 shkalasidan foydalaniladi. 
Zilzila shkalalarini solishtirish 
Rixter shkalasi bo’yicha 
magnituda 
4,0-4,9 
5,0-5,9 
6,0-6,9 
7,0-7,9 
8,0-8,9 
MSK-64 shkala 
IV-V V I-VI I UI I I- I X IX - X X I- X I I 
Aholi o’rtasida zilzila to’g’risida qisman ma’lumotga ega bo’lishni ta’minlasada, lekin eng 
muhimi zilziladan qanday saqlanish kerak yoki muhofazalanishning qanday chora - tadbirlari 
mavjudligi,  har  bir  fuqaro  uchun  juda  muhim  va  bilishi  zarur  bo’lgan  ma’lumotlar  qatoriga 
kiradi. 
169 
O’zbekiston shaharlarining seysmik faolligi (ballarda) 
Andijon .......................9 Angren ...........................8 
Gazli. .......... ................ 8 Bekobod .........................7 
Guliston.... ............... ..7 Jizzax... ............... ........7 
Kattaqo’rg’on .................7 Kitob... .................... ......7 
Samarqand............ ........8 Sirdaryo.... .................... .7 
Toshkent........... ......... . .8 Termiz. ....................... ...7 
Uchqo’rg’on..... ................. 9 Urganch ...........................7 
Farg’ona ....................... .8 Namangan ......................8 
Nukus......... ......... ..........6 Yangiyo’l... ................... ...7 
Qarshi... ........................ 7 Qo’ng’irot... .................... 5