Хфх лек Хосилбеков


Elektr tokining odam va hayvonlarga ta’siri



Download 0,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet188/313
Sana01.01.2022
Hajmi0,84 Mb.
#301892
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   313
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Elektr tokining odam va hayvonlarga ta’siri 
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishini rivojlantirish omillaridan biri uni elektrlashtirishdir. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


Ammo ishlab chiqarish jarayonlarni elektrlashtirish hissasi oshgan sari, undan jarohatlanish 
oqibatlari  ham  oshib  bormoqda.  Statistik  ma’lumotlarga  ko’ra  qishloq  xo’jaligida  sodir 
bo’layotgan 
jami  baxtsiz  hodisalardan  elektr  toki  bilan  jarohatlanishlar  0,5-1,0%  ni  tashkil  etib  elektr 
tokidan 
jarohatlanish natijasida o’lim bilan tugagani 20-40% ni tashkil etadi. 
Elektr tokidan jarohatlanshlarni kelib chiqishi quyidagi hollarda bo’lishi mumkin: 
• sim yoki tok o’tkazuvchi ochiq qismlariga tegib ketishdan; 
• himoyalanganligi buzilgan bo’lsa; 
• yoy orqali elektr tokini ta’sir qilishi; 
• uskunalarning metall qismlariga elektr tarmoqlarni tegib ketishidan; 
• tasodifan kuchlanish ostiga tushib qolish; 
• elektr uzatuvchi qismlarga katta o’lchamli mashinalarning (avtokranlar, don o’rish va paxta 
terish kombaynlari) ruxsat etilmagan darajada yaqinlashuvi natijasida. 
ГОСТ
 12.1.009-76 da belgilangan tashkiliy va texnik chora-tadbirlar tizimi va vositalar, 
odamlarni elektr maydon va statik (turg’un) elektr tok zarari va xavfli ta’siridan himoyalanishini 
ta’minlaydi. 
Elektr tokining insonga ta’siri natijasida, u organizmga kimyoviy, issiqlik va biologik ta’sir 
ko’rsatib,  qon  tarkibidagi  moddalar  va boshqa  organik  suyuqliklarni parchalanishiga,  terining 
ayrim 
qismlarini  kuyishiga  va  organizmda  og’riq  vujudga  kelib, hujayralar qo’zg’alib terini qichishi, 
tomir 
tortilishi va mushaklarni qisqarishiga sabab bo’ladi. Bundan tashqari u butun organizmni 
jarohatlab, asab tizimini, yurak va nafas olish organlarini to’liq yoki qisman falajlashi mumkin. 
Elektr tokidan jarohatlanish darajasi tokning kuchi, insonning qarshiligi, kuchlanish qiymati, 
tok chastotasi va turi, tok yo’li, ta’sir qilish muddati, shuningdek odam organizmining alohida 
xususiyatlariga bog’liq. 
Xavf yuz berishi mumkin bo’lgan tok qiymatlarini quyidagi jadval asosida baholash 
mumkin. 
Elektr  tokidan  jarohatlanishda  odam  tanasining  qarshiligi  katga  ahamiyatga  ega.  Odam 
tanasining 
elektr tokiga qarshiligi keng 100 000 dan 1000 Om oraliq’ida o’zgaradi va teri qoplamining 
holatiga, bog’lanishning maydoni va zichligiga, shuningdek o’tayotgan tokning kuchi va 
chastotasiga  va  ta’sir  qilish  muddatiga  bog’liqdir.  Charchaganda,  kasallanganda,  terlaganda, 
elektr 
118 
qurilmalari  ostida  ishlayotganda  diqqat-e’tibor  boshqa  narsaga  chalg’iganda  organizmning 
elektr 
toki ta’siriga qarshiligi keskin pasayadi. Yuragi kasal, terisida qichima kasalligi bor, oshqozoni 
yara,  epilepsiya  bilan  og’rigan,  jigar  hamda  buyragi  kasal  va  boshqa  kasalliklari  bor  kishilar 
elektr 
qurilmalarida  ishlashga  qo’yilmaydi.  Shuning  uchun  elektr  qurilmalariga  xizmat  ko’rsatish 
uchun 
maxsus o’qishdan va tibbiy ko’rikdan o’tganlargagina ruxsat etiladi. 
Hayvonlarning organizmiga ham elektr toki, odamlardagi kabi ta’sir qiladi, ya’ni hayvonlar 
qanchalik  og’ir  bo’lsa,  elektr  tokiga  qarshiligi  shuncha  ko’payadi.  Tok  qiymati  100  mA 
bo’lganda, 
yurak faoliyatida yoki nafas olishning ishida hech qanday o’zgarish bo’lmaydi. Ammo hayvon 
tanasining qarshiligi, odam tanasining qarshiligidan ancha kam. Yirik shoxli mollarning oldingi 
va 
orqa oyoqyaari orasidagi tana qarshiligi 400-600 Om, hayvon yiqilganda esa 50-100 Om gacha 
kamayadi. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com



Download 0,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish