Хфх лек Хосилбеков

Metallarga ishlov berish vaqtida ko’riladigan ehtiyot chora-tadbirlari. Ishlab chiqarish jarayonida metallarga sovuq va issiq holatlarda ishlov berish ham ma’lum darajada inson sog’lig’iga zarar etkazishi mumkin.
Metallarga sovuq holatda ishlov berish asosan qirqish, frezalash, parmalash, jilvirlash, charxlash va boshqa shunga o’xshash dastgohlarda amalga oshiriladi. Metallarga sovuq ishlov berishda olingan jarohatlar tahlilini ko’rsatishicha, jarohatlarni vujudga kelishiga asosiy sabab, bu
xavfli hududlarni to’siqlarini yo’qligi, kesish rejimini buzilishi, ko’zoynaklardan foydalanmaslik, nosoz asboblarni ishlatish, markazlashtirilmagan xomashyoni uskunalarga noto’g’ri o’rnatish va
elektr tokidan foydalanish qoidalariga rioya qilmaslikdan kelib chiqadi. Metallarga sovuq holatda dastgohlarda ishlov berishdagi xavfsizlik talablari ГОСТ 12.2.009-80 va ГОСТ 12.3.025-80 larda keng yoritilgan.
Qirqish dastgohlarida xavfsizlikni ta’minlashning asosiy tadbirlaridan biri, bu himoya
ekranini o’rnatish, himoya ko’zoynaklaridan foydalanish va cho’yan, grafit, platmassa, polimer materiallarga ishlov berishda chang va qizishdan hosil bo’lgan iflos havoni tortib oluvchi maxsus
kameralarni o’rantish maqsadga muvofiqdir.
Parmalash dastgohlarida ishlashda xavf asosan aylanayotgan shpindel va teshgich atrofidagi
ishchi hududda vujudga keladi, ya’ni metall parchalari, yaxshi qotirilmagan detal yoki teshgichni
patronidan chiqib, otilib ketish natijasida jarohat etkazish xavfi mavjud. Bularni oldini olish maqsadida ishchi hudud atrofi maxsus metall to’rli to’siq bilan jihozlanadi.
Yuqori aylanish burchagiga ega bo’lgan jilvirlash dastgohlaridan foydalanishda
bo’lajak xavflarni oldini olish maqsadida qalinligi 3 mm gacha bo’lgan shaffof oranik oynalardan
tayyorlangan ekranlar o’rnatiladi. Shu bilan birga bu ekranni dastgohga o’rnatishda, blokirovka
qurilmasi bilan ta’minlash maqsadga muvofiqdir. Ya’ni himoya ekrani dastgohni ishchi hududidan
ko’tarilgan paytda, dastgoh dvigateli elektr tokidan uziladi.