Hayot faoliyati xavfsizligining madaniyatini shakllantirish asoslari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

148 
V- bob xulosalari
1. Tashxiz shuni ko„rsatadiki, havfsiz turdagi shaxs, korporatsiya va jamiyat 
ning XFXM darajasini baholash mavjud bo„lgan quyidagi prinsipial 
murakkabliklar bilan bog„liq: predmet sohasining yangiligi, HFXM 
shakllantirish sohasi bo„yicha ko„rib chiqilayotgan xolatlarning kuchsiz tasdiqi, 
madaniyat tushunchasini hajmiy va ko„pqirraligi, HFXM darajasini obektiv 
baholash 
imkonini 
beruvchi 
vakolatli 
umumlashgan 
(integral) 
ko„rsatkichlarning yo„qligi, madaniyat rivojini darajasi ko„pgina hususiy
ko„rsatkichlarini sifatli tabiati va boshqalar. Bular rivojlangan ilmiy uslubiy 
apparatni ishlab chiqishni o„ta qiyinlashtiradi. Hozirgi vaqtda havfsiz turdagi 
shaxs, korporatsiya va jamiyat ning XFXM shakllantirish bo„yicha faqat yanada 
umumlashgan uslubiy yondashuvlarni asoslash imkoni mavjuddir.
2. HFXM baholashning individual darajadagi asosiy yondashuvlari 
quyidagilardir: 
- individual darajadagi hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini 
shakllantirish obektlari ega bo„lishi kerak sifat va xossalarni e‟tiborga olgan 
xoldagi hususiy ko„rsatkichlarining kompleksi orqali HFXM darajasining 
integral ko„rsatkichini aniqlash;
- uzoq muddatli ruxiy tarbiyachiik kuzatishlar to„la natijalari orqali
individual darajadagi HFXM ko„rsatkichlarini baholash; 
- hayot faoliyati havfsizligini individual darajadagi madaniyatini 
rivojlanishi HFXM shakllantirish bo„yicha insonlarga ko„rsatiladigan xizmatlar 
orqali baholash. 
Hayot faoliyati havfsizligini individual darajadagi madaniyatini 
rivojlanish darajasini obektiv baholash uchun bir vaqtning o„zida yuqoridagi 
yondashuvlarni kelgusida eng kam baholash orqali foydalanish maqsadga 
muvofiqdir.
3. Korporativ darajadagi HFXM baholashning asosiy yondashuvlari 
quyidagilar: 
- korporativ darajadagi hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini 

---

149 
shakllantirish obektlari ega bo„lishi kerak sifat va xossalarni e‟tiborga olgan 
xoldagi hususiy ko„rsatkichlarini kompleksi orqali HFXM korporativ 
darajasining integral ko„rsatkichini aniqlash;
-tekshirishlar, o„quv-mashqlarning natijalari orqali HFXM korporativ 
darajasini baholash;
- korporativ hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini rivojlanishi darajasini 
korxona, tashkilot va muassasalarining xizmatchilariga ko„rsatiladigan 
xizmatlar orqali baholash; 
- HFXM mo„ljallanayotgan rivojlanish darajasini korxona, tashkilot va 
muassasalardagi 
FV 
tavakkali, 
ijtimoiy 
tavakkal 
kabi 
kompleks 
ko„rsatkichlardan foydalangan xolda baholash va b. 
 Korporativ hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini rivojlanishi darajasini 
baholash obektivligini oshirish uchun bir vaqtning o„zida yuqoridagi 
yondashuvlarni kelgusida eng kam baholash orqali foydalanish maqsadga 
muvofiqdir.
4. HFXM baholashning jamiyat davlat darajadagi asosiy yondashuvlari 
quyidagilardir: 
- jamiyat davlat darajadagi hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini 
shakllantirish obektlari ega bo„lishi kerak sifat va xossalarni e‟tiborga olgan 
xoldagi hususiy ko„rsatkichlari kompleksi orqali HFXM darajasining integral 
ko„rsatkichini aniqlash;
- jamiyat davlat hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini rivojlanishi 
darajasini aholiga HFXM bo„yicha ko„rsatiladigan xizmatlar orqali baholash; 
 -HFXM rivojlanishi darajasi bo„yicha baholash quyidagi ko„rsatkichlar 
kompleksi orqali baholash, bular: ijtimoiy tavakkal, xavfli va favqulotda 
vaziyatlarda aholini son va moddiy yo„qotishlari miqdori, o„rtacha yashash 
davrini qisqarishi va x.k.
Jamiyat davlat darajasida hayot faoliyati havfsizligi madaniyatini 
rivojlanishi darajasini baholash obektivligini oshirish uchun bir vaqtning 
o„zida yuqoridagi yondashuvlarni kelgusida eng kam baholash orqali 

---

150 
foydalanish maqsadga muvofiqdir.
 5. Inson,tashkilot, jamiyat ning madaniyatini rivojlanish darajasini sonli 
baholash, hamda bu rivojlanishni perspektiv maqsadlarini o„rnatish uchun 
birinchi yaqinlashuvda quyidagi yuksad maqsadli HFXM shakllantirish 
obektlarini modellari ishlab chiqilgan: havfsiz turdagi shaxs, havfsiz turdagi 
korporatsiya, havfsiz turdagi jamiyat . 
6. Ko„rib o„tilgan uslubiy asoslar HFXM joriy darajasini sonli baholashni 
uslubi, uslubiyatini, uslubiy yondashuvini ishlab chiqish, hamda perspektiv 
chora-tadbirlarini inson, tashkilot, jamiyat ning hayot faoliyati xavfsizligi 
madaniyatini rivojlanishini bashoratlovchi darajasini baholash imkonini 
beradi.