Hayot faoliyati xavfsizligi va mehnat gigienasining qurulishdagi

Inson tanasiga elektr tokini ta’siri 

Umumiy  baxtsiz  xodisalar  ichida,  elektr  tokidan 

jarohatlanish taxminan 5% tashkil qiladi. Lekin, elektr 

jarohatlanish  ichida  og’ir  turli,  ayniqsa  o’lim  bilan 

tugaydigan  xodisalar  70-75%  tashkil  qiladi.  Elektr 

xodisalarni  asosiy  soni,  kuchlanishi  1000V  gacha 

bo’lgan elektr uskunalarga to’g’ri keladi. Buni sababi 

kuchlanishi  1000V  gacha  bo’lgan  elektr  uskunalar 

keng  tarqalgan  bo’lib,  ularni  ishlatadigan  xodimlarni 

elektr 

texnikaviy 

tayyorlanishi 

past 

darajada. 

Kuchlanish  1000  V  dan  ortiq  bo’lgan  elektr 

jarohatlarni  soni  ancha  kam,  va  ularga  xizmat 

qiladigan 

xodimlar 

mahsus 

o’rgatilgan 

va 

tayyorlangan,  sababli  baxtsiz  xodisalar  ham  deyarli 

kam sodir bo’ladi. 

Elektr  tok  ta’siri  natijasida  inson  tanasini 

shikastlanishi elektr jarohat deb ataladi. Elektr tokning 

---

xatarligi  shuki,  inson  o’z  sezguvchi  organlari  bilan, 

kuchlanishni  bor-yo’qligini  aniqlamaydi.  Odam  faqat 

elektr 

kuchlanish 

ostida 

qolgandan 

keyin 

himoyalovchi reaksiyasi kechikib ishga tushadi.  

Insonni  elektr  tokidan  jarohatlanishi  sabablari 

quyidagicha: 

- 

izolyasiya  qilinmagan  tok  o’tkazuvchi 

qismlarga tasodifan tegib ketishi; 

-  izolyasiyasi  lat  yegan  sababi  metal  qismlarga 

tokni o’tib ketishi; 

- 

kuchlanish 

ostida 

qolgan 

metalmas 

buyumlardan,  qadamli  kuchlanishdan  va  elektr  yoyi 

orqali. 

Inson  tanasidan  o’tayotgan  tok:  termik, 

elektrolitik, 

biologik 

ta’sirini 

va 

mehanik 

jarohatlanish olishi mumkin. 

Termik  ta’siri  -  teri  to’qimasining  hujayrasini 

qizishidan kuydirishigacha olib kelishi mumkin. 

---