Hayot faoliyati xavfsizligi va mehnat gigienasining qurulishdagi

Mehnatni  muhofaza  qilish  bo‘yicha  tadbirlar 

belgilash va xavfsizlik usullarini o‘qitish. Tashkilot 

va  korxonalarga  ishga  yangi  qabul  qilingan  barcha 

ishchilar ish o‘rinlarida kirish instruktaji va birlamchi 

instruktajdan 

o‘tganlaridan 

keyingina 

ishga 

qo‘yilishlari mumkin. 

Kirish  instruktajini  xavfsizlik  texnikasi  bo‘yicha 

muxandis o‘tkazadi. Bunda ishga qabul qilingan yangi 

ishchi  ayni  ishlab  chiqarishdagi  mehnatni  muhofaza 

qilishning 

holati, 

ichki 

tartib-qoidalari, 

ishlab 

---

chiqarish  sanitariyasi,  yong‘inga  qarshi  himoya 

tadbirlari  bilan  tanishadi.  Kirish  instruktaji  bo‘yicha 

mashg‘ulotlar 

xavfsizlik 

texnikasi 

xonasida, 

ishlarning  xavfsiz  usullari  tasvirlangan  ko‘rgazmali 

qo‘llanmalardan  foydalanib  o‘tkaziladi.  Instruktaj 

o‘tkazgan  shaxs  va  undan  o‘tgan  shaxslar  maxsus 

kitobga imzo qo‘yadi. 

Ish  o‘rinda  xavfsizlik  texnikasi  bo‘yicha 

birlamchi  instruktajni  bo‘lim  rahbari  o‘tkazadi. 

Birlamchi instruktajga ishchini o‘z ixtisosligi bo‘yicha 

vazifalari, ish o‘rnini xavfsiz tashkil qilish tartibi bilan 

tanishtirish,  qurilma  va  mexanizmlarning  tuzilishi 

hamda  ularga  xizmat  ko‘rsatish  (ishga  tushirish, 

to‘xtatish va h.k.), asbob-uskuna va moslama, himoya 

vositalari  va  to‘siqlar  ishlatish  hamda  ulardan 

foydalanish  qoidalari,  tayyor  mahsulotlarni  joylash 

qoidalari,  yuk  ko‘tarish  va  transport  vositalarini 

ishlatishning  xavfsiz  qoidalari,  shuningdek,  xavf 

tug‘ilgan taqdirda o‘zini qanday tutish kerakligi bilan 

tanishtiriladi.  Instruktaj  o‘tkazilgandan  so‘ng  master 

---

o‘z  kasbi  yoki  bajarayotgan  ishning  turi  bo‘yicha 

xavfsizlik  texnikasiga  oid  instruksiya  yoki  eslatma 

topshirishi kerak. 

Ish  o‘rnida  beriladigan  instruktaj,  shuningdek, 

har  safar  boshqa  ishga  o‘tganda  yoki  ish  sharoitlari 

o‘zgarganda ham o‘tkaziladi; brigada ishchilari o‘zlari 

bajaradigan  barcha  ish  turlari  bo‘yicha  xavfsizlik 

texnikasidan instruktaj o‘tishlari shart. 

Xavfsizlik  texnikasi  qoidalarini,  ishlab  chiqarish 

sanitariyasi  hamda  yong‘inga  qarshi  texnika 

normalarini  ma’muriy-texnik  xodimlar  va  ishchilar 

yaxshi o‘rganib bilib olgan hamda ularga qat’iy rioya 

qilgan  taqdirdagina  bu  qoida  normalar  yaxshi  natija 

beradi. 

Tashkilotlarda 

va 

korxonalarda 

xavfsizlik 

texnikasi  hamda  ishlab  chiqarish  sanitariyasini 

targ‘ibot  qilish  bo‘yicha  o‘quv-uslubiy  markazi 

sifatida xavfsizlik texnikasi kabinetlari va burchaklari 

tashkil  etilib,  ular  tegishli  o‘quv  qo‘llanmalari  bilan 

ta’minlanadi. 

---

Amaldagi 

tartib-qoidalarga 

binoan, 

ishga 

kirayotgan ishchilarning hammasi xavfsizlik texnikasi 

bo‘yicha ta’lim olish kerak. 

Asosan, 

ishchilarni 

xavf-xatarsiz 

ishlashga 

o‘rgatish  maqsadida  dastlabki  (umumiy)  instruktaj, 

ish  o‘rnining  o‘zida  ishlab  chiqarish  instruktaji 

o‘tkaziladi va kursda ta’lim beriladi. 

Ishchilarga 

ta’lim 

berishning  bu 

tizimi 

majburiydir.  Xavfsizlik  texnikasi  qoidalarining  o‘z 

vaqtida,  to‘la-to‘kis  va  to‘g‘ri  o‘rgatilishi  uchun 

korxona rahbari javobgardir. 

Korxonaga  ishga  kirgan  ishchilarning  hammasi 

(ixtisosidan  va  bajaradigan  ishidan  qat’i  nazar), 

shuningdek  ishga  yo‘llashdan  oldin  ishlab  chiqarish 

tajribasini  o‘tish  uchun  ishlab  chiqarish  amalga 

oshirayotgan  joyga  yuboriladi  va  o‘quvchilar  ishga 

tushishlaridan  oldin  dastlabki  (umumiy)  instruktaj  va 

ish  o‘rnining  o‘zida  tashkil  etiladigan  instruktajdan 

o‘tishlari shart. 

---

Ixtisosiga  ko‘ra  avvalo  tibbiy  ko‘rigidan 

o‘tishlari  lozim  bo‘lgan  ishchilar  ma’muriyatga 

tegishli  tibbiy  hulosasini  topshirishlari  lozim,  ana 

shundan  keyingina  ularni  ishga  qabul  qilish  hamda 

instruktajdan  o‘tkazish  mumkin.  Masalan,  qurilish 

tashkilotlarida  balandda  ishlaydigan  montajchilar 

ishga  kirayotganlarida  dastlabki  ko‘rikdan  o‘tishlari, 

keyin yiliga bir marta tibbiy ko‘rikdan o‘tib turishlari 

kerak.  Kompleks  brigadaning  a’zolariga  esa  brigada 

bajaradigan  barcha  turdagi  ishlarni  bexatar  bajarish 

usullari o‘rgatiladi.