Hayot faoliyati xavfsizligi kafedrasi

Xavfsizlikni taminlash yo’llari ko’p. Ularni belgilariga qarab bir necha sinfga ajratish mumkin. Masalan, yo’naltiruvchi, texnik, tashkiliy, boshqaruv.

1. 
   Yo’naltiruvchi belgilari: operatorning faolligi, iqtidori; tizimning tartibsizlanishi (destruktsiya), operatorni almashtirish, tasniflash, xavflarni yo’qotish, tartiblash, xavfni kamaytirish.
   
2. 
   Texnik belgilari: blokirovkalash, vakuumlash, germetiklash, masofadan boshqarish, mahkamlash, to’siqlar orqali himoyalash, ojiz zveno qo’llash, siqilgan havo qo’llash, harakatlarni sekinlashtirish.
   
3. 
   Tashkiliy belgilari: vaqt bilan himoyalash, axborot (ma’lumotlar), zahiralash, mos kelmaslik, me’yorlash, xodimlar tanlash, ergonomiklik.
   

4. Boshqaruv: moslik, nazorat, qarshi aloqa, javobgarlik, rejalilik, rag’batlantirishlar, samaradorlik, boshqarish.


III - BOB

3.1. Xavfsizlikni taminlash usullari, ta’riflari

Inson mehnat faoliyati jarayonida bo’ladigan fazo – ish joyi (gomosfera), doim mavjud yoki vaqti-vaqti bilan xavf paydo bo’ladigan fazoni noksosfera deyiladi.

Xavfsizlikni taminlashga quyidagi usullar orqali erishiladi:
a) gomosfera va nososferani fazoviy va vaqt bo’yicha ajratib kuyish, buni hal qilish uchun masofadan boshqarish, avtomatlashtirish, rabotlashtirish vositalari yordamidan foydalaniladi;
b) xavflarni yo’qotish yo’li bilan noksosferani me’yorlashtirish. Bu usulga ishchilarning shovqin, gaz, changdan jarohatlanishidan saqlovchi shaxsiy va birgalikdagi himoya vositalarini qo’llashi kiradi;
d) bu usul ishchilarni tegishli muhitga moslashtirishga, ularni himoyalash darajasini ko’tarishga yo’naltirilgan har xil vositalar va usullar: kasbiga qarab tanlash, ruhiy ta’sir va (shaxsiy) himoya vositalari qo’llashni o’z ichiga oladi. Amalda esa yuqorida aytilgan usullar birgalikda qo’llaniladi.
Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalarga, jamoa (JHV) va shaxsiy (SHHV) himoya vositalari kiradi. Ular o’z navbatida xavfsizlikning turi, tuzilishi, ishlatish sohasiga ko’ra guruhlarga bo’linadi.