Hayot faoliyati

Nazorat savollari 
1. Kuyish, deb nimaga aytiladi ? 
2. Kuyishning turlarini ko‘rsating. 
3. Kuyish nechta darajaga bo‘linadi? 
4. Kuyishd
a birinchi yordam berish tartibini ko‘rsating. 
28 
V MAVZU. TERRORISTIK AKTLAR YUZ BERGANDA 
HARAKATLANISH TARTIBI. AXBOROT XAVFSIZLIGI 
Terroristik harakatlar va ularning insoniyatga qarshi ekanligi. 
Dunyoda yuz berayotgan turli-tuman voqea va hodisalar 
insoniyatni tashvishga solmoqda. Ayniqsa, turli diniy niqoblar 
ostida amalga oshirilayotgan terroristik harakat tinchlikka rahna 
solib, jamiyat barqarorligi va osudaligiga putur yetkazmoqda. 
Bugun axborot oqimi kuchaygan bir pallada hali ongi 
shakllanmagan 
yoshlar turli oqimlar ta’siriga tushib terroristik tashkilotlarning 
o‘z kuchlarini to‘plash manbayiga aylanib qolmoqda. 
Bunday razil niyatli kishilarni dunyoning turli burchaklarida 

---

24 
uchratish mumkin. «. . . insoniyat tarixida diniy ongning ajralmas 
qismi 
bo‘lgan odamlardagi e’tiqoddan faqat bunyodkor 
kuch sifatida emas, balki vayron qiluvchi kuch, hatto fanatizm 
(o‘ta mutaassiblik) sifatida foydalanilganligini ko‘rsatuvchi 
misollar ko‘p. Aynan fanatizm illatiga yo‘liqqan odamlar yoki 
ularning guruhlari jam
iyatda beqarorlik to‘lqinini keltirib 
chiqarishga qodir bo‘ladilar.» deb ko‘rsatgan edi Prezidentimiz 
I. Karimov «O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka 
tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» nomli 
asarida. Holbuki, dunyoning turli burchaklarida yuz berayotgan 
terroristik harakatlar oqibatida minglab odamlar halok 
bo‘lmoqdalar. 
Markaziy Osiyo davlatlari uchun diniy ekstremizm va xalqaro 
terrorizmning xavfi 1990-yilda Namangan va Andijonda, 
1990-1996-yillarda Tojikistondagi fuqarolik urushi davrida, 
1999-yil Toshkent shahrida, 2004-yil Toshkent shahri va 
Buxoroda yuz bergan harakatlar misolida ko‘rindi. Mamlakatimiz 
Prezidenti I. Karimov 1993-yilda BMT Bosh Assambleyasining 
48-
sessiyasida qilgan nutqida Afg‘oniston muammosini 
izchil 
o‘rganish va uni hal etishga chaqirdi. Biroq, bu chaqiruv 
qanchalik to‘g‘ri ekanligini keyingi paytlarda yuz bergan 
terroristik harakatlardan so‘ng ko‘plab mamlakatlar e’tirof etdi. 
29 
2001-yilning 28 
–sentabrida BMTning Xavfsizlik Kengashi 
1373 
–sonli rezolyutsiyasini qabul qildi. BMT doirasida 
terrorizmga qarshi kurash qo‘mitasi tuzildi. Ushbu qo‘mitaning 
tuzilishi va faoliyati I. Karimov taklif qilgan terrorimzga qarshi 
kurash xalqaro markazining konsepsiyasiga hamohangdir. Zero 
yurtboshimiz 1999-yiln
ing noyabrida Stambulda bo‘lib o‘tgan 
Yevropa Xavfsizlik va Hamkorlik tashkilotining Sammitida va 
2000-yilning sentabrida Nyu-
Yorkda bo‘lib o‘tgan BMT Bosh 
Assambleyasining «Mingyillik sammiti» da BMT tuzilmalarida 
terrorizmga qarshi kurash xalqaro markazini tashkil etish taklifi 
bilan chiqqan edi. 
O‘zbekiston BMT ning terrorizmga qarshi kurash va uning 
oldini olishga yo‘naltirilgan 12 ta xalqaro hujjatni ratifikatsiya 
qildi. Yevropa Kengashi doirasida ham terrorizmga qarshi 
kurashga qaratilgan 7 xalqaro shartnomalarni imzolagan. 
Umuman olganda O‘zbekiston barqaror taraqqiyotga rahna 

---

25 
soluvchi har qanday kuch hamda uning bir ko‘rinishi bo‘lgan 
terrorizmga qarshi kurashda faol harakat olib borayotgan 
davlatlardan biri hisoblanadi. 
Terrorizmga qarshi kur
ashda O‘zbekistonda o‘ziga xos 
milliy huquqiy asos ham yaratildi. Jumladan, O‘zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyasining 57 
– moddasida milliy va diniy 
ruhdagi siyosiy partiyalar hamda jamoat birlashmalarining 
tuzilishi va faoliyati taqiqlangan. 
O‘zbekiston Respublikasining 2000-yil 31-dekabrda qabul 
qilingan «Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida»gi qonuni 
yurtimizda bunday kuchlar faoliyat olib borishini umuman 
taqiqlaydi va uni qonuniy yo‘l bilan bartaraf etadi. 
Terrorchilik faoliyatining oldini olish davlat organlari, 
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari hamda jamoat 
birlashmalari, shuningdek, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar 
tomonidan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, huquqiy va boshqa 
profilaktik choralar majmuyini o‘tkazish orqali amalga 
oshiriladi. 
Ushbu qonunga ko‘ra mamlakatimiz hududida: 
- 
terrorizmni targ‘ib qilish; 
30 
- terrorchilik guruhlari va tashkilotlarini tuzish hamda 
ularning faoliyat ko‘rsatishi; 
- terrorchilik faoliyatiga daxldor yuridik shaxslarni, ularning 
bo‘linmalari (filiallari) va vakolatxonalarini (shu jumladan chet 
el va xalqaro tashkilotlarning vakolatxonalarini) akkreditatsiya 
qilish, ro‘yxatdan o‘tkazish va ularning faoliyat ko‘rsatishi; 
- terrorchilik faoliyatiga daxldor chet el fuqarolari hamda 
fuqaroligi 
bo‘lmagan shaxslarning O‘zbekiston Respublikasiga 
kirishi; 
- tayyorlanayotgan yoki sodir etilgan terrorchilik harakatlariga 
oid ma’lumotlar va faktlarni yashirish taqiqlanadi. 
Shu o‘rinda «Terror» tushunchasini sharhlab o‘tish ham 
lozim. 
«Terror» - lotinch
a so‘z bo‘lib – «qo‘rquv» ma’nosini bildiradi. 
«Terror» degan tushuncha birinchi marotaba 1798-yilda 
paydo bo‘lgan. Terrorizm – avvalambor, siyosiy – huquqiy, tarixiy, 
ijtimoiy 
– psixologik, dinlararo va boshqa muammolarga 
borib taqaluvchi juda murakkab, 
turli ko‘rinishli, o‘zgaruvchan 

---

26 
va kundan kunga avj olib borayotgan mudhish hodisa bo‘lib, 
uning bartaraf qilinishi bu muammolarning yechimi bilan ham 
bog‘liq. Zero hozirgi kunga qadar terrorizm tarixi haqida yakdil 
xulosaga kelinganicha yo‘q.