Haydash klapani va forsunka. Tayanch so’z va iboralar

Aim.uz

Haydash klapani va forsunka.

Tayanch so’z va iboralar

Klapan, forsunka, IYoD turlari, IYoD klassifikag’iyasi, IYoD chiqaradigan zavodlar, sikl, takt, yuqori chekka nuqta, quyi chekka nuqta, porshen yo’li, siqish darajasi, ish hajmi, to’la xajmi, yonish kamerasi, samarali va nominal quvvat

Reja:

1. 
   Haudash klapani
   
2. 
   Forsunka
   
3. 
   Forsunka to’zitqichlari
   

Konstruktev jihatdan haydash klapani yuqori bosimli nasosning chiqarish shtuserida joylashib yonilg’i uzatilish davrida plunjer tepasidagi hajmni haydash nayi bilan birlashtiradi va yonilg’i uzib qo’yilgandan so’ng ularni ajratadi. Bundan taqari, u qo’shimcha vazifani ham bajaradi, ya’ni qo’shimcha purkashlar yuz berishining oldini olib, shtuser – nay – forsunka sistemasidagi qoldiq bosimi pasaytiradi, ba’zan esa undan nasos valining aylaniash chastotasiga ko’ra tsikllik yonilg’i miqdori uzatilishining o’zgarish qonuniyatini yaxshilash uchun foydalaniladi.

50-rasm. Haydash klapanlari

Haydash klapanlarining ayrim konstruksiyalari 10.22-rasmda ko’rsatilgan. Qo’ziqorinsimon klapan eng ko’p qo’llaniladi. U konussimon berkituvchi yuzaga va xochsimon ko’ndalang kesmli quyruq kismga ega. Klapan prujena 8 bilan yuklangan, u 1.5-2 Mpa teng ochilish bosimini ta’minlaydi. Klapanning berkituvchi yuzasidan pastroqda presizion yon sirtli slendrsimon yuksizlantirish belbog’i 2 bor, u yonilg’i uzatilishi oxirida haydash nayidagi qoldiq bosimni pasaytirishga mo’ljallangan. Plo’jer yonilg’i uzatilishini uzib qo’ygandan so’ng klapandan pastroqda bosim tez pasayadi va prujena ta’sirida klapan o’z uyasi tomon pastga tushayotib belbog’ 2 bilan yuqoriga va pastga bo’shliqlarini bir-biridan ajratadi. Bu xajm yuksuzlantirish xajmi deb yurutiladi. Buning natijasida haydash nayidagi va forsunkadagi bosim keskin pasayadi, bu hol to’lqin hodisalari tufayli to’zitkich ignasi takror ko’tarilishining oldini oladi. Yuksizlantirish hajmi V_yu haddan tashqari katta bo’lgan yuqori bosim bo’shlig’ida havo va yonilg’i

Bosim ostida kiritish usuli.

I.Yo.D larda bosim ostida havo kiritishining turli sistemalari, shu jumladan, turbokompressorli, yurutma kompressorli sistemalar,to’lqinli bosim almashgichi bo’lgan va gazodenamik sistemalar qo’llaniladi. Ba’zan, bosim ostida havo kiritish jadalligi va samaradorligini oshirish maqsadida aralash sitemalar , ya’ni turbokompressor bilan birgalikda yurutma kompressor, turbokompressor bilan birgalikda gazodenamik efekt va hokazalar ham qo’llaniladi. Transport mashinalrining ko’rib chiqilayotgan turkumi uchun turbokompressorli bosim ostida kiritish usuli eng ko’p qo’llaniladi.

Gaz turbinali bosim ostida kiritish usuli.

Gaz trubinali bosim ostida kiritish usuli qo’llanilgan I.Yo.D ning umumiy ko’rinishi 13.1 rasm, a da keltirilgan. I.Yo.D dan vhiqayotgan ishlatilgan gazlar ortiqcha bosim bilan gaz trubinasi rotorining parraklariga keladi, u yerda kengayib ish bajaradi va shovqin so’ndirish sistemasi orqali atmosferaga chiqib ketadi. Turbina o’zi bilan bitta o’qqa o’rnatilgan parrakli kompressorning g’ildiragini aylantiradi. Bu kompressor yangi zaryadni p’_k bosimga qadar siqadi va uni I.Yo.Dga p_k bosim bilan uzatadi. P_k bosim p’_k bosimdan kompressorning chiqish potrubogi bilan dvigatel kollektori orasidagi kiritish taktidagi isroflar qiymatichalik kichik bo’ladi.

51-rasm. Ichki yonuv dvigatelning bosim ostida havo kiritish tizimlari

Odatda bitta turbo kompressor silindrlarining soni 8ta va undan ko’p bo’lagn V-simon I.Yo.D larning hamma silindrlariga yoki silindrlariningbir qatoriga hizmat ko’rsatadi. Shunday qilib, ushbu sistemada yangi zaryadni siqish uchun ishlatiladigan gazlarning energiyasidan foydalaniladi, natijada I.Yo.D da issiqlikdan foydalanish darajasi ortadi.

Turbinali bosim ostida kiritish tizmlarida o’rgarmas bosim turbinalari bo’ladi. O’zgarmas bosim turbinalariga ishlatilgan gazlar umumiy shiqarish kollektorlaridan keladi. Binobarin, I.Yo.Dning barqaror ish rejimida kollektorda gazlarning o’rtacha bosimi yuzaga keladi. Bunda bosimning vaqt bo’yicha tebranish amplitudasi uncha katta bo’lmaydi va berilgan aylanish chastotasi hamda yuklanishga mos keladi. Ishlatilgan gazlarning har bir silindrdan chiqish jarayoni nostasionar, impulsli tarzda bo’lgani vabunda tirsakli valning burulish burchagi bo’yicha harorat hamda bosim keskin o’zgarib turgani sababli gazlarning umumiy kollektorda to’planishi to’lqinlar bosimi energiyasining kamayishi bilan va tarribsiz aralashish tufayli, ishlatilgan gazlar ishlash layoqatligini muqarrar ravishda kamayishi bilan kechadi. Shu sababli ishlatilgan gazlarning turbinaga kirishdagi ko’zda tutilgan ishi barcha chiqarish impulslarida bajariladigan boshlang’ich yig’indi ishdan ancha kam bo’ladi. Bu esa turbinaning kompressorga tutashgan chiqish validagi foydali ishni kamaytiradi

52-rasm. Chiqarish jarayonida gaz parametrlarining o’zgarishi

Chiqish jarayonida ishlatilgan gazlarning silinrlardan chiqishida yuqori aks bosim yuzaga kelib, u gazning yonib chiqarilishiga sarflanadigan ish miqdorini ko’paytiradi, bu esa I.Yo. Ddagi ichki isroflar ortishiga olib keladi. Shu bilan birga, turbina qulay sharoitda, ya’ni gaz holatining parametrlari deyarli o’zgarmaydigan sharoitda yuqori f.i.k bilan ishlaydi:

η = L_t/L_k.t

bu yerda L_t/L_k.t mos ravishda turbinaning foydali ishi hamda gaz oqimining turbinaga kirishidagi ko’zga tutilgan ishi.

Impulsli turbinalarda gaz parraklarga parametrlarining vaqt bo’yicha katta o’zgarish amplitudalarida uzatiladi. Har bir silindrdan chiquvchi gaz oqimi mo’ljaldagi ishining isrof bo’lishini kamaytirish uchun petrubokning uzunligi va hajmi mumkin qadar kichik bo’lishi hamda ko’ndalang kesimi klapanidagi o’tish kesimiga yaqin bo’lishi kerak. Turbinani bu xizmat ko’rsatadigan silindrlarga iloji boricha yaqin joylashtirish lozim. Impulsli turbina qo’llanilgan ko’p silindrli I.Yo.D da silindrlar bir necha bo’linmalarga birlashtirilib, energiya kamaymasligi uchun ushbu bo’linmalarning har biriga mo’ljallangan chiqish impuilslari to’sib qo’yilmaydi. Har bir bo’linmaning alohida patruboklari turbinaning tegishli bo’linmasiga keltiriladi.

Shunday qilib, chiqarish bosqichining davomiyligi p_chiq ga teng bo’lgan to’rt taktli I.Yo.D lar uchun chaqnashlar bir maromda almashinib turadigan bitta bo’linmaga birlashtiriladigan silindrlar soni.

Bunday turbina ishlaganda impuls davomida ishlatilgan gaz parametrlarining katta amplitudada o’zgarishi uning hisoblab aniqlanmagan rejimda ko’p vaqt davomida past samara bilan ishlashiga olib keladi. Parrakning bo’linmagan bo’linmaga o’tishi natijashida bosimsakrash tarzida o’zgaradi va shunga yarasha energiya isrof bo’ladi. Shuningdek, turli patruboklardan uzatilayotgan gazlar muqarrar ravishda yo’qolishiga olib keladi. Bularning natidasida impulsli turbinaning f.i.k. o’zgarmas bosimli turbinanikiga qaraganda ancha kam bo’ladi. Turbina parraklari issiklik va mexanik yuqlanishlar o’zagarib turadigan sharoitda ishlaydi, bu o’z navbatida ularning zo’riqib ishlashiga va resursi kamayishiga olib keladi.

Aim.uz