Harbiy tibbiy tayyorgarlik, fuqarolik muhofazasi, jismoniy tarbiya va tibbiy nazorat

5. Sport mashg‟ulotlarida noqulay ob-hhavo va gigienik shariotlarning ta‟siri. 

Noqulay ob-havo va gigienik sharoitlar natijasida mashg‟ulot va musobaqalar paytida 

2-6%gacha  jarohatlar  yuzaga  keladi.  Sportning  bir  nechta  turlarida  mashg‟ulot  va 

musobaqalarning  o‟tkazish  ob-havo  sharoit  sezilarli  ta‟sir  ko‟rsatadi.  Bunday 

mashg‟ulot va musobaqalarni o‟tkazishga havoning tasdiqlangan me‟yordagi  harorati 

sharoitlarida ruxsat etiladi. 

Meteorologik  sharoitlarni  (kuchli  yomg‟ir,  shamol,  qor,  yuqori  va  past  harorat) 

nazarda  tutmaslik  otkazi  ladigan  mashg‟ulot  va  musobaqalar  vaqtida,  ayniqsa  qishki 

sport turlarida jarohatlarga sabab boladi. 

Noqulay gigiyena va ob-havo sharoitlard yuzaga keladigan  jaroxatlarning sabablariga 

umumiy  tartibning  buzilishi,  kiyimlarga  qoyilgan  talablarga  rioya  qilmaslik, 

mashg‟ulotlarni  juda  yuqori  yoki  past  haroratli  havoda  yoki  qattiq  shamolda,  yuqori 

yoki past namlikda mashg‟ulot joylarini yoritilmaganligi va h.k. kiradi. 

Jismoniy  mashqlarni  sovuq  havoda  badantarbiya  mashqlarsiz  bajarish  tez-tez 

uchraydigan  hol  bo‟lib,  organizmning  sovushi,  mushak  va  paylarning  uzilishi  va 

boshqa  shikastlanishlariga  olib  keladi.  Past  haroratli  havoda  va  shamolda  sovuq 

oldirish  xollari  kuzatiladi.  Yomg‟ir  havoda  va  sirpanchiq  joylarda  yiqilishi  va  shu 

bilan bog‟liq haroratli kelib chiqishi mumkin.  

Noqulay  gigiyena  va  ob-havo  sharoitlari  sabab  bo‟luvchi  sport  jarohatlarining  oldini 

olish  uchun  gigiyenik  me‟yorlar  va  havo  harorati,  yoritish,  kiyim,  poyabzal,kun 

davomida mashg‟ulotlar taqsimotiga qoyiladigan talablarga qat‟iy rioya qilish lozim. 

Sovuq va  yomg‟irli havoda badantarbiya  mashqlarini uzoqroq kuzatish, qish  oylarida 

sovuq  oldirishning  oldinin  olish  uchun  tegishli  chora-tadbirlar  qabul  qilish,  shamolli, 

sovuq  havoda  mashg‟ulotlarni  shamoldan  ximoya  qilingan  joylarda  o‟tkazish 

maqsadga muvofiqdir. 

Yomgirli  havoda  mashg‟ulot  joylarini  (ayniqsa,  sakrash  va  yugurish  jolari) 

tayyorlashga juda katta e‟tibor qaratilishi lozim. 

---

14 

 

Sport  jarohatlari  profilaktikasida  past  va  yuqori  namlik  va  haroratga  organizmning 

sezgirligini  kamaytiruvchi  mashqlarni  doimiy  ravishda  o‟tkazish  talablar  organizmini 

chiniqtirishning  asosiy  choralardan  biridir.  Sport  jarohatlari  profilaktikasida  maxsus 

himoya vositalaridan foydalaniladi.