Harbiy-texnik instituti sh. X. Kamilov raqamli qurilmalar: kombinatsion, ketma-ketli

A 
V 
0 
0 
- 
1 
1 
0 
1 
0 
- 
0 
1 
0 
0 
- 
0 
1 
1 
0 
- 
0 
Umumiy xolda har qanday bul funksiyasini amalga oshiruvchi KMOYA-
ventillarni tuzish mumkin. Avval “YOKI” operatsiyasi parallel “VA” operatsiyasi 
esa ketma-ket ulangan sxemalar orqali amalga oshiruvchi ventilning 
“pasaytiruvchi” qismi ketma-ket-parallel ulangan n- kanalli tranzistorlar tuzilishi 
ko‘rinishida shakllanadi. Keyin esa “YOKI” operatsiyasi uchun ketma-ket ulangan 
va “VA” operatsiyasi uchun parallel ulangan 
p
- kanalli tranzistorlari orqali 
sxemaning “oshiruvchi” qismi shakllanadi.
KMOYA-mantiq muhim ahamiyatga, chunki kirish signallari doimiy 
bo‘lganida iste’mol quvvati kam. Ahamiyatli quvvat faqat ulanish va uzilishlarda 
iste’mol qilinadi. Chiqish bo‘yicha tarmoqlanish koeffitsienti KMOYA-ventillar 
uchun yuqori, chunki maydoniy tranzistorlar kirish qarshiliklari yuqori. Lekin 
chiqish zanjirlardagi ahamiyatli sig‘imlari tezkorligini pasaytiradi.
KMOYA-ventillari kuchlanishning keng diapazonida (3Vdan 15 Vgacha) 
ishlashi mumkin. Chiqishdagi potensial darajasi mantiqiy nol uchun 
0
Vdan
mantiqiy 
1
teng 
Un
qiymatigacha o‘zgaradi. Agar 
Un=5V
, unda KMOYA-
mantiqni TTM bilan moslashtirish mumkin. Bu xolda KMOYA-ventil standart 
TTM-ventillarning ikkita kirishlarini boshqaradi. Boshqa tarafdan, mantiqiy 
1
uchun TTM chiqish darajasi KMOYA-ventilning kirishini bosharish uchun etarli 
darajada yuqori bo‘lmaydi. Bu qiyinchiliklarni bartaraf etish mumkin, agar 2 KOm 
qarshilikni TTM-ventil chiqishi va +5V kuchlanish manbasi tarmog‘i orasida 
ulansa, natijada TTM-ventilda mantiqiy 
1
darajsi taxminan +5 Vteng bo‘ladi. Bu 

---

47 
holda bitta TTM-ventil KMOYA-ventillarning ko‘p sondagi kirish tarmog‘larini 
boshqarishi mumkin.