Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

qasd

 yoki 

ehtiyotsizlik

 shaklidagi ayb xos 

bo‘ladi, ya’ni shaxs xavfni zarar yetkazish bilan bog‘liq bo‘lmagan usulda 

bartaraf etish imkonini anglab yetgan yoki ish holatlariga ko‘ra  anglab 

yetishi lozim bo‘lgan holat bo‘ladi. Bu holda sodir etilgan qilmish JK 55-

moddasining 1-qismi «e» bandiga havola etgan holda tegishli qasddan 

yoki ehtiyotsizlik orqasidan jinoyat deb, ya’ni oxirgi zarurat chegarasidan 

chetga chiqish bilan sodir etilgan jinoyat deb malakalanishi kerak.  

Agar oxirgi zarurat chegarasidan chetga chiqish oldi olingan zarardan 

kattaroq zarar yetkazilishida ifodalansa, oxirgi zarurat chegarasidan chetga 

chiqish uchun javobgarlik faqat qilmish jinoiy ehtiyotsizlik shaklida sodir 

etilgan holda yuzaga keladi. Boshqacha aytganda, aybdor shaxs u oldi 

olinayotgan zararga qaraganda kattaroq yoki teng zarar 

yetkazilayotganligini ish holatlariga ko‘ra anglashi lozim bo‘lsa-da, anglab 

yetmaydi. Shu holda kattaroq zararni yetkazish  qasdi aniqlansa (masalan, 

jabrlanuvchiga og‘ir tan jarohatini yetkazishga yo‘l qo‘ymaslik uchun uni 

o‘ldirish), sodir etilgan qilmish tegishli qasddan jinoyat deb malakalanishi 

lozim, bunda oxirgi zarurat chegarasidan chetga chiqish bo‘lmaydi. 

Oxirgi zarurat chegarasidan chetga chiqishda subyekt  tomonning 

majburiy elementi