Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 2-moddasi 1-qismi

). Bu 

ijtimoiy munosabatlar doirasi jinoyat huquqining huquq sohasi sifatidagi 

o‘ziga xos xususiyatlarini belgilaydi. Jinoyat-huquqiy normalar vositasida 

tartibga solinishi natijasida bu ijtimoiy munosabatlar jinoyat-huquqiy 

munosabatlarga aylanadi. Bu munosabatlar, odatda, jinoyat sodir etilishi 

oqibatida yuzaga keladi. Ushbu munosabatlarning yuzaga kelishiga JKda 

nazarda tutilgan boshqa holatlar ham yuridik fakt sifatida asos bo‘lishi 

mumkin. Jinoyat-huquqiy munosabatlar aybdorni jinoiy javobgarlikka 

tortish muddatining o‘tib ketishi, ayblov hukmining ijro etilishi, 

sudlanganlik muddatining tugashi (olib tashlanishi) yoki jinoiy javobgarlik 

va jazodan ozod qilish munosabati bilan tugaydi. Jinoyat-huquqiy 

munosabatlarning subyekti bo‘lib maxsus vakolat berilgan organlar orqali 

davlat hamda aniq jinoyat tarkibi alomatlari mavjud bo‘lgan, jinoiy jazo 

qo‘llash tahdidi bilan qonun tomonidan taqiqlangan qilmishni sodir qilgan 

shaxs hisoblanadi. Shunga ko‘ra, davlatda jinoyat sodir qilgan shaxsni 

1

 

Қаранг:

 

Уголовное  право.  Учебник  /  А.С.Якубов,  Р.Кабулов  и  др.  –  Т.:  Академия  МВД  Республики 

Узбекистан, 2005. – 48-б. 

9 

 

                                                           

---

jinoiy javobgarlikka tortish majburiyati yotadi, jinoyatchi esa jinoyat, 

jinoyat-protsessual, jinoyat-ijroiya qonunida belgilangan tartibda sodir 

qilgan qilmishi uchun javob berish majburiyatiga va JKda o‘rnatilgan sodir 

qilgan qilmishi uchun adolatli jazo va boshqa jinoiy-huquqiy ta’sir 

choralarini tayinlashni talab qilish huquqiga ega bo‘ladi. 

Jinoyat sodir etgan shaxs va davlat o‘rtasida jinoyat-huquqiy 

munosabatlarning mavjud yoki mavjud emasligi, shuningdek, bu 

munosabatlarning tugatilishi surishtiruv va dastlabki tergov organlari, 

prokuror, sudya va sud tomonidan sodir etilgan jinoyat bo‘yicha 

protsessual qonunda nazarda tutilgan tartibda jinoyat sudlov ishi yuritish 

jarayonida aniqlanadi, bu qonun shunday tuzilganki, u aybsizlarni 

noqonuniy va asossiz jinoiy javobgarlikka tortishning oldini oladi. 

Ta’kidlash joizki, huquq tarmog‘i sifatidagi jinoyat huquqining 

predmeti qatorida, undan kengroq tushuncha bo‘lib hisoblanadigan 

huquqiy fan tarmog‘i sifatidagi jinoyat huquqi predmetini ham ajratadilar.