Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

Bajaruvchi tomonidan jinoyat sodir etishda to‘siqlarni olib 

tashlash

  ikki xil mazmunga ega. Birinchi holatda u tevarak-atrofda 

bajaruvchi jinoiy niyatini amalga oshirishiga to‘sqinlik qiluvchi u yoki bu 

elementlarni olib qo‘yishdan iborat o‘zgarishlarda aks etadi. Ikkinchi 

holatda esa, aksincha, tevarak-atrofni bajaruvchiga jinoyat obyektiv 

tomonini amalga oshirishga yordam berishga mo‘ljallangan biror-bir 

narsalar bilan to‘ldirish ko‘zda tutiladi. 

To‘siqlarni bartaraf qilish, masalan qo‘riqchilar yoki jinoyat 

guvohlarining diqqatini chalg‘itish, signalizatsiyani uzib qo‘yish va 

hokazo kabi harakatlardan iborat bo‘lishi mumkin. 

Yordamchining harakatlari, jinoyat boshqa ishtirokchilarining 

harakatlari singari, ishtirokchilik haqida birgalikdagi jinoiy faoliyat 

sifatida guvohlik berishi uchun bajaruvchining harakatlari bilan sababiy 

bog‘liqlikda bo‘lishi lozim. Bu holat yordamchining xatti-harakatlari 

bajaruvchinikidan oldin yoki uning qilmishi bilan bir vaqtda amalga 

oshirilgandagina yuzaga chiqishi mumkin. Agar yordamchining faoliyati 

310 

 

---

bajaruvchi tajovuzi nihoyasiga yetgan  lahzadan keyin amalga oshirilgan 

bo‘lsa, bu faoliyat bajaruvchi qilmishi bilan sababiy bog‘liqlikda 

bo‘lmaganligi uchun yordamchilik sifatida kvalifikatsiya qilinishi mumkin 

emas. 

Obyektiv tomondan yordamchilik faol harakat, shuningdek, 

harakatsizlik orqali amalga oshirilishi mumkin. Biroq, yordamchi 

harakatsizlikda, faqatgina qonun bilan unga harakat qilish majburiyati 

yuklangan bo‘lgandagina ayblanishi mumkin. 

Ta’kidlash joizki, yordamchining xatti-harakatlari ular qanday shaklda 

amalga oshirilishidan qat’i nazar, qay bir tarzda yordam berishdan 

tashqari, JK Maxsus qismi moddasida ko‘rsatib  o‘tilgan jinoyatning 

obyektiv tomonini ifodalamasligi shart. Aks holda yordamchi bajaruvchiga 

qilmishning  obyektiv tomonini bajarishda yordam bersa, uning 

ishtirokidan  qat’i nazar, u jinoyat yordamchisidan uning bajaruvchisiga 

aylanib qoladi. 

Yordamchilik jinoyat sodir etayotgan aniq bir shaxs yoki guruhga 

ko‘maklashishdan iborat bo‘lgan harakatdir. 

Subyekt  tomonidan yordamchilik