Har qanday mamlakatning iqtisodiy qudrati ogʻir sanoatining qanchalik

“Oʻzi uylanmagan sovchi” romanida xuddi bir odam kabi butun 

millatu jamiyat ham bir maʼnaviy-axloqiy holatdan boshqasiga ogʻriqsiz 

oʻtolmasligi aks ettirilgan. Shunday davrda ijod qilish chekiga tushgan 

yozuvchilar oʻz atrofidagi odamlar va ularni yuzaga keltirgan hamda ular 

tomonidan yuzaga keltirilgan sharoitga kinoyaviy nazar tashlaydi va 

nuqsonlarni oshiribroq 

tasvirlashga moyil boʻladi. Ijodkor ochun miqyosida 

fikrlay boshlaganda, odamning tutumlari va olamning hodisalariga kinoyaviy 

yondashuv ustuvorlik qiladi. Oʻzini oʻrab turgan ijtimoiy-milliy qobiqni yorib 

chiqqan ijodkorda hajviy-kinoyaviy tasvir asosiy ifoda vositasiga aylanadi. 

Negaki, bunday vaqtda estetik tafakkur voz kechilayotgan qadriyatlardan 

zada boʻlgani holda oʻzlashtirilishi kerak boʻlgan qadriyatlarni aniq tasavvur 

qilolmaydi. Shunisiyam borki, erkin odam hazil va kulgiga moyil boʻladi. 

---

Oʻzbek tayanadigan maʼnaviy oyinlarning qadimiyligi bilan globallashuv 

tufayli xalqning bugungi turmush yoʻsiniga kirib kelayotgan yangi tutumlar 

oʻrtasidagi nomuvofiqlik va oʻzgachaliklardan tugʻilayotgan kulgili holatlarni 

aks ettirish “Oʻzi uylanmagan sovchi” romanining bosh xususiyatidir. 

Yozuvchi kulgi hosil qilishda zoʻrakilik va sunʼiylikka yoʻl qoʻymagani holda 

tasvirga olingan hamma narsada kulgi koʻra bilgan va ulardan kulgi chiqara 

olgan. Romanda isteʼmolchilik mayli axloq darajasiga koʻtarilib, nimagadir 

ega boʻlish odamlikning etaloniga aylangan, moddiy isteʼmoldan boʻlak 

narsalar ikkinchi darajali deb qaralayotgan sharoitda ham ildizlari teran 

maʼnaviy qadriyatlar eskirmasligi taʼsirli aks ettirilgan. 

Ahmad Aʼzam har bir personajni oʻz feʼliga yarasha til bilan taʼminlay olgan. 

Shu bois, xilma-xil, bir-

biriga oʻxshamaydigan, ayni vaqtda, bir-biriga juda 

oʻxshash odamlarning ichki dunyosi koʻrsatilgan bu roman, shubhasiz, 

adabiyotimizda oʻziga xos estetik hodisa boʻlib qoladi. 

Omon Muxtorning “Muhabbat oʻlimdan kuchli” romanida ezgulik bilan 

yovuzlik kuchlari oʻrtasidagi adoqsiz va murosasiz kurash muayyan 

shaxslar taqdiri misolida mistika aralash real aks ettirilgan. Adib 

yovuzlikning hech qanday sababsiz ezgulikka qattol dushman boʻlishini 

Ibrohim bil

an Gʻayrat Nusrat, undan soʻng Nusrat Gʻayrat, Hasan bilan oʻgʻli 

Voris va ukasi Husan oʻrtasidagi munosabatlar tasviri asnosida aks 

ettirgan. 

Omon Muxtor uslubiga xos bir jihat, yaʼni, tasvir yoʻsinini toʻligʻicha siniq 

mozaika asosiga qurish ushbu asarda ham ustuvorlik qiladi. Romandagi 

soʻzlar qatorining aksariyati siniq, bu siniq qatorlar orqali tasvirlangan 

timsollarning taqdirlari ham siniq, personajlararo munosabatlar ham siniq, 

faqat siniqlikning oʻzigina butundir. Omon Muxtor romanlari uslubidagi yana 

bir jihat ulardagi voqealar rivoji, timsollararo munosabatlar tasvirida 

dramaga oʻxshashlik borligidir. Asarni mistikaga oshno qilgan jihat tasvirda 

xronotop, yaʼni, makon va zamon mutanosibligi talabiga amal 

qilinmaganida ham koʻrinadi. Uning asarlarida odam yoʻqlikdan paydo 

---

boʻlishi, qahramon necha asrlar oldin boʻlib oʻtgan voqealar ichiga tushib 

qolishi, bugunda oʻtmish va oʻtmishda hozir namoyon boʻlishi mumkin. 

Romanda oʻqirmanning chinakamiga badiiy zavq olishiga imkon 

bermaydigan jihatlar ham yo

ʻq emas. Chunonchi, asarda: “Spartakning