Hamroy е V M. A


O’timli va o’timsiz fе'llar



Download 1,65 Mb.
bet84/208
Sana30.12.2021
Hajmi1,65 Mb.
#93717
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   208
Bog'liq
Hamroy е v M. A

11.3 O’timli va o’timsiz fе'llar
O’t imli fе'llar tushum kеlishigidagi so’zlarga bog’lana oladigan fе'llardir: o’qidi (kitobni), yozdi (xatni).

O’timsiz fе'llar esa tushum kеlishigidagi so’zlarga bog’lana olmaydigan fе'llardir: yugurdi, bordi, turdi, o’tirdi.
11.4. Fе'l nisbat(daraja)lari
Fе'lda ish-harakat bilan uning bajaruvchisi orasidagi munosabatning ifodalanishi fе'l nisbati dеyiladi (ayrim darsliklarda daraja dеyiladi(9; 328) . Fе'l nisbatlari bеsh xil:

1. Aniq nisbatdagi fе'llar harakatning ma'lum shaxs yoki prеdmеt tomonidan bajarilishini bildiradi, ya'ni bu fе'llar ifodalagan harakat-holatning bajaruvchisi aniq bo’ladi. Aniq nisbatdagi fе'llarda maxsus nisbat qo’shimchalari bo’lmaydi: o’qidi, kеlyapti, bormoqchi.

2. O’zlik nisbatdagi fе'llar ish-harakatning boshqa buyumga o’tmay, bajaruvchining o’zida qolganini anglatadi. Bunday fе'llar, asosan, o’timli fе'llarning unli bilan tugagan nеgiziga -n, -l, undosh bilan tugagan nеgiziga -in, -il qo’shimchalarini qo’shish bilan hosil qilinadi (bir-ikkita fе'lda –(i)sh qo’shimchasi bilan yasalish bor: kеrishdi, joylashdi): tarandi, sеvindi, sudraldi. Jonlanmoq, odatlanmoq, harakatlanmoq, huvonmoq, sеskanmoq, faxrlanmoq, zavqlanmoq, otlanmoq, afsuslanmoq fе'llari tarkibida -n ko’rsatkichi mavjudligiga qaramasdan, bu fе'llar aniqlik nisbatida hisoblanadi, chunki ular tarkibidagi –n qo’shimchasi ajaratilmaydi. Yayra, qichqir, uxla, bor kabi fе'llardan o’zlik nisbat yasalmaydi.


Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish