Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

Churraning oldini olish:
Siz yo‘talgan yoki biror narsa 
ko‘targaningizda u kattayadi
yo‘talgan paitingizda u katta-
lashmaydi.
Og‘ir narsalarni 
quyidagicha qilib 
ko‘taring.
bunday emas
Churra bo‘lganda odam:
♦ Og‘ir narsalarni ko‘tarishdan o‘zini tiysin.
♦ Churrani ushlab turuvchi churra bandajini bog‘lab yursin.
Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
331
CHURRA BANDAJ(QULLOB)INI QILISHNING ODDIY USULI:
Mana bu yerga_
kichik bolishcha
qo‘ying
u shishib
chiqqan joyni
bosib turadi.
OGOH BO‘LING:
Agar churra birdan kattalashib ketsa yoki og‘riy bosh-
lasa, oyoqlarni boshdan balandroq qilib yoting-da shishchani asta bosib 
joyiga qayta kirgizishga harakat qiling. Agar u qayta joyiga kirmasa, tibbiy 
yordamga murojaat qiling.
Agar churra juda og‘risa va qayt qildirsa, kasal bo’shana olmasa, 
bu juda xavfli bo’lishi mumkin. Operatsiya qilish kerak bo‘ladi. Tez 
tibbiy yordamga murojaat qiling. Shifokor kelgunga qadar uni ap-
penditsit (196-bet) singari davolang.
TALVASAGA TUSHISH, TUTQANOQ
Talvasa yoki tutqanoq deb biz biror odam birdaniga hushini yo‘qo-
tib, g‘alati, silkinadigan harakatlar qilishiga aytamiz. Tutqanoq miyadagi 
muammolardan kelib chiqadi. Bolalarda uning sababi 
yuqori harorat
va 
og‘ir suvsizlanish bo‘lishi mumkin. Tutqanoq juda kasal odamlarda 
men-
ingit, bezgak yoki zaharlanishdan
boshlanishi mumkin. Tez-tez 
tutqa-
noq
tutib turadigan odamning 
epilepsiyasi
(quyonchiq kasalligi ) bo‘lishi 
mumkin.
♦ Tutqanoq sababini topishga harakat qiling va iloji bo‘lsa uni 
davolang.
♦ Agar bolaning isitmasi baland bo‘lsa, uni iliq suv va paratsetamol 
yoki aspirin yordamida pasaytiring (168-bet) .
♦ Agar bola suvsizlangan bo‘lsa, unga Suvni Tiklovchi Ichimlikdan 
sekin asta klizma (huqna) qiling. Tibbiy yordamga birortasini 

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
332
jo‘nating. Tutqanoq bo‘layotgan davrda og‘iz orqali hech narsa 
bermang.
♦ Agar meningit belgilari bo‘lsa (351-bet) darrov davolashni bosh
-
lang va tibbiy yordamga murojaat qiling.
♦ Agar bezgagi bor deb shubhalansangiz, bezgak dori ukolini qiling 
(655-bet) .
Quyonchiq sirtdan sog‘lomdek ko‘ringan odamlarda tutib qoladigan 
talvasalar (tutqanoqlar)dir. Tutqanoq bir necha soatda, kunlar, haftalar va 
oylarda bir tutishi mumkin. Ba'zi odamlarda bu hushni yo‘qotish va ajib 
harakatlar qilish bilan ifodalanadi. Ko‘pincha ko‘z soqqasi orqaga ketgan 
bo‘ladi. Tutqanoqning oddiy hollarida odam to‘satdan ma'lum bir daqiqa-
ga „o‘zini yo‘qotishi”, g‘alati harakatlar qilishi yoki o‘zini g‘ayritabiiy tutishi 
mumkin. 
Tutqanoq ba'zi oilalarda avloddan avlodga o‘tadigan bo‘ladi. 
Tug‘ilayotganda miyaning shikastlanishi, chaqaloqlikdagi yuqori harorat 
yoki miyada lentasimon qurt (267-bet) borligidan bo‘lishi ham mumkin. 
Epilepsiya infeksion kasallik emas, shuning uchun u „yuqumli” emas. U 
ko‘pincha umr bo‘yi davom etadi. Ammo ba'zi chaqaloqlar undan tuzalib 
ketadilar.
Tutqanoqning oldini olish dorilari: