Hamidulla Dadaboyev

Savol va topshiriqlar: 
1. Bitiktoshlar matnida qanday mavzuiy guruhlarga oid 
terminlar qayd etilgan? 
Ajam 
šuaras
ï-u turs tusah
άs
ï har qaysï 
üslubdakim, söz arus
ïǧa jilva-u 
nam
άyiš berib erdilär, türk tili bilä qalam surd
ïm v
ä har ne
č
ük qoidadakim, 
mάni abkάr
ïǧa ziynat-u 
άrάyiš körgüzüb erd
ïl
är, 
čïǧatay lafzi bil
ä raqam 
urdum. Andaqki, tä bu mazkur bolgan til-u lafz binάs
ïdur, heč n
άz
ïmǧa bu 
dast berm
äydür vä he
č r
άq
ïmǧa bu muyassar bolmaydur. 
2. Eski turkiy til terminologiyasining shakllanish manbalarini 
belgilang. 

---

36
3. Eski o‘zbek tili terminologiyasi rivojiga bois bo‘lgan qanday 
omillarni bilasiz? 
4.XIX asrning ikkinchi yarmidan o‘zbek terminologiyasi tizimi
qanday manbalar hisobiga rivojlandi? 
5.O‘zbek 
tili 
terminologiyasining 
shakllanishida 
o‘z 
qatlamning o‘rni xususida bahs yuriting. 
6.Eski o‘zbek adabiy tili terminologiyasining yasalish 
yo‘llariga e’tibor qarating. 
7.Mo‘g‘ulcha o‘zlashmalar eski o‘zbek tilining qaysi fan 
sohasida miqdoran aksariyatni tashkil qiladi? 
Test: 
1. Runik bitiklar janr jihatdan nechta guruhga bo‘linadi? 
A. yetti 
V. besh 
S. to‘rt 
D. olti 
2. Qadimgi turkiy tilda “mis tanga” ma’nosini ifodalagan 
terminni aniqlang. 
A. aqcha 
V. birinj 
S. baqir 
D. dirham 
3. 
Rabjat 
termini eski turkiy tilda qanday ma’noni ifodalagan? 
A. joriyalardan olinadigan soliq 
V. savdogarlardan olinadigan soliq 
S. qullardan olinadigan soliq 
D. boylardan olinadigan soliq 
4. Yatish tavachisi termini Alisher Navoiyning qaysi nasriy 
asarida aks etgan? 
A. Muhokamat ul-lug‘atayn 
V. Mahbub ul-qulub 
S. Tarixi muluki ajam 
D. Tarixi anbiyo va hukamo 
5
.Volost, duma, uyezd, pristav
terminlari o‘zbek tiliga qachon 
o‘zlashgan? 
A. XIX asrning 60-yillari 
B. XIX asrning 50-yillari 
C. XIX asrning 70-yillari 
D. XX asr boshi 
6. O‘zbek terminologiyasi nechta manba asosida taraqqiy etdi? 
A. ikki 
V. to‘rt 
S. besh 
D. uch 
7. 
sajen 
o‘zlashmasi qanday ma’noni anglatgan? 

---

37
A. sudlov 
V. fan-ta’lim 
S. qishloq xo‘jaligi 
D. o‘lchov birligi