|
O'quv rejaga muvofiq o'zaro bog'liq bo'lgan fan nomi
|
Hamshiralik ishi, anatomiya , farmakologiya, lotin tili va tibbiy terminologiya
|
O'qitishning tashkiliy shakli
|
N- nazariy ta'lim A- amaliy ta'lim NA - birgalikda tashkil etilgan nazariy va amaliy mashg'ulotlar. MX - maxsus xonalarda mashg'ulot
|
Dasturga qo'yilgan talab
|
Majburiy, ixtiyoriy
|
O'qitish tili
|
Guruhga tayinlangan dars tili asosida
|
Baholash tartibi
|
Joriy baholash tartibiga asoslanib
|
O'quvchilarning bilim va ko'nikmalarini baxolash
|
YOzma, og'zaki, savol javob, munozara, test, amaliy topshiriq
|
2. O'quv dasturi mazmuni
№
|
Mavzular nomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O'qitishning tashkiliy shakli
|
Mustaqil ta'lim
|
1
|
Kirish.
|
Jarrohlik haqida tushuncha. Jarrohlik fanining rivojlanish tarixi. Qadimiy SHarq, o'rta asr va zamonaviy jarrohlikning rivojlanishi va yutuqlarni. O'zbekistonda jarrohlik fanining rivojlanishiga katta xissa qo'shgan olimlarning tibbiyotga qo'shgan hissalari. Umumiy jarrohlik amaliyotidan ajralib chiqqan zamonaviy tibbiy mutaxassisliklar: ginekologiya, onkologiya va boshqalar. Akusher va feldsherlarning asosiy ish shakllari. Jarrohlikda akusher va feldsherning tutgan o'rni. Jarrohlik operatsiyasi tushunchasi va turlari.
|
1
|
N 2
|
|
2
|
Jarrohlik ishini tashkil qilish
|
Jarrohlik bo'limidagi tibbiy hujjatlarni to'ldirish, bog'lov va operatsiya xonalarini tozalash usullari, steril stol tayyorlash, umumiy va maxsus jarrohlik asboblar guruhini yig'ish, zamonaviy dez.eritmalarni qo'llash.
|
6
|
A
-4
|
2
|
3
|
Jarrohlik infeksiyasining oldini olish
|
Jarrohlik infeksiyasi tushunchasi. Uning ekzogen va endogen yuqish va tarqalish yo'llari. Kasalxona ichidagi infeksiya tushunchasi, uning oldini olish chora-tadbirlari.
|
10
|
NA 2/4
|
2
|
|
|
Aseptika tushunchasi. Sterilizatsiya tushunchasi, usullari va samaradorligini nazorat qilish. Jarrohlik asboblari, qo'lqop, chok ashyolari sterilizatsiyasi. Antiseptika tushunchasi, usullari. Aseptika va antiseptikani joriy qilishga oid Sog'liqni Saqlash Vazirligining yo'riqnomalari va buyruqlarini o'rganish. Qo'lni yuqumsizlantirishni klassik va zamonaviy usullari. Operatsiya maydoni va uni tozalash usullari. Tibbiyotda ishlatiladigan asosiy antiseptik dori-darmonlar, ularni ishlatish usullari bilan tanishish va retseptlar yozish. Bog'lov ashyolaridan salfetka, gurunda, sharik tayyorlash, sterillash uchun bikslarga joylash usullari. Jarrohlik asboblari, rezina qo'lqoplar va chok materiallarini sterillashning zamonaviy usullari. Qaynatish, avtoklavda sterillash, sovuq usul va radiatsiya nurlari bilan yuqum-sizlantirish. Operatsiyadan oldin qo'lni Spasakukotskiy-Kochergin va zamonaviy usullar bilan tozalash (pervomur eritmasi va boshqalar). Tibbiyot xodimlarini operatsiyaga tayyorlash: steril xalat va steril rezina qo'lqoplarni kiyish. Operatsiya maydonini tozalash.
|
|
|
|
4
|
Desmurgiya
|
Desmurgiya tushunchasi. Bog'lam turlari. Bog'lamlar qo'yishning umumiy qoidalari. Bintning tuzilishi va bintlashning umumiy qoidalari. Boshga, bo'yinga, yuzga, ko'krak qafasiga, qorin sohasi, qo'l-oyoq, chanoq va chov sohalariga turli bintli bog'lamlar qo'yish. Tananing turli sohalariga ro'mol, elimli bog'lam va elastik-to'rsimon bintlarni qo'yish. Oyoq sohasiga elastik bint bog'lash yoki elastik paypoq kiydirishning umumiy qoidalari. Suspenzoriy vabandajlarni qo'yish
|
10
|
NA 2/8
|
4
|
5
|
Infuziya va transfuziya
|
Qon quyish tarixi. O'zbekistonda qon quyish xizmatini tashkil etish. Donorlik infuzion va transfuzion terapiyani zamonaviy jarrohlikda tutgan o'rni. Ularni o'tkazishda doya va feldsherlarning ishtiroki. Agglyutinatsiya haqida tushuncha. Qon guruhi va Rh faktor haqida tushuncha. Ularni aniqlash usullari. Qon quyishga ko'rsatma va qarshi ko'rsatmalar. Qon quyishning bevosita va bilvosita usullari. Qonni konservatsiyalash, saqlash, joydan-joygako'chirish. Qon fraksiyalari. Qonni quyishga yaroqliligini aniqlash. Qon quyish texnikasi, uchraydigan xatoliklar va asoratlar. Veneseksiya va venepunksiya. Qon va uning preparatlarini qo'llash maqsadi. Infuzion terapiyada qo'llaniladigan suyuqliklartasnifi: parenteral ovqatlantirish, dezintoksikatsion, tuzli eritmalar va shokka qarshi suyuqliklar. Qon, uni preparatlarini yuborishni xujjatlashtirish. Qon guruhini standart zardoblar yordamida
|
10
|
NA 6/8
|
4
|
|
|
aniqlash. Rezus faktorni ekspress usul bilan aniqlashda ishtirok etish. Kasallik tarixida qon guruhini va Rh-faktorini rasmiylashtirish. Donor qoni bilan retsepient qonining mos kelish sinamalarini aniqlash, Qon quyish. Qon quyish vaqtida va undan song bemorlarni kuzatish: bemor axvolini klinik baholash, pulsni, arterial bosimni, tana haroratini aniqlash. Quyilgan qonni rasmiylashtirish. Qon, uning preparatlarini va qon o'rnini bosuvchi suyuqliklarni vena ichiga yuborish. Qon quyishda kuzatiladigan asoratlar: gemotransfuzion shok, sitratli shok, pirogen shok va boshqalarning oldini olish, birinchi yordam ko'rsatish, davolashxususiyatlari. Qon o'rnini bosuvchi suyuqliklar qo'llanganda uchraydigan: anafilaktik shok, allergik reaksiyaning oldini olish, birinchi tibbiy yordam ko'rsatish, davolash xususiyatlari, parvarish qilish
|
|
|
|
6
|
Qon ketish sindromi.
|
Qon ketish tushunchasi, tasnifi. (У tkir qon yo'qotishningbelgilari, tashhisoti: laborator tekshiruv, rentgenografiya, endoskopik tekshiruvlar. Qon yo'qotish darajalari. Qon ketishni vaqtincha va batamom to'xtatish usullari. Qon ketishni to'xtatish va qon yo'qotganda bemorlarni davolashda akusher va feldsherlarning o'rni. Turli etiologiyadagi qon ketishlarda «Hamshira tashhisoti», birinchi tibbiy yordam ko'rsatish, davolash va parvarish qilish xususiyatlari. Qon ketishida uchraydigan asoratlar: o'tkir va surunkali kamqonlik, soxta anevrizma, organ va to'qimalarning bosilishi, koagulopatiyalar. Gemostatik dori-darmonlar. Vaqtincha qon to'xtatish usullarini o'rganish. Qo'l ostidagi buyumlar va maxsus vositalardan foydalanish. Bog'lov xonasi va operatsiya xonasida qon ketishni batamom to'xtatish usullarini ko'llashda qatnashish. Turli etiologiyadagi qon ketishlarda bemorlarga shoshilinch yordam ko'rsatish va ularni tashish xususiyatlari. Qon yo'qotishda uchraydigan asoratlarda bemor holatiga baho berish va parvarishlash. Qon to'xtatuvchi preparatlarning ishlatish miqdori, ishlatilish va yozilish tartibi.
|
10
|
NA 2/8
|
4
|
7
|
Og'riqsizlantirish
|
Og'riq va og'riqsizlantirish haqida tushuncha. Anesteziologiya - jarrohlikning alohida mutaxassisligidir. Anesteziologiyada feldsherning vazifasi. Umumiy narkoz tushunchasi, bosqichlari. Umumiy narkozning ingalyasion, noingalyasion va kombinatsiyalash usullari. Narkoz apparatlari, turlari va tuzilishi. Umumiy narkozga ko'rsatma va moneliklar. Bemorlarni narkozga va operatsiyaga tayyorlash. Premedikatsiya. Narkoz davomida anestezistning bemor holatiga to'g'ri baxo bera
|
10
|
NA 2/4
|
4
|
|
|
olishi. Narkoz vaqtida va undan keyin kuzatiladigan asoratlarning oldini olish, davolash. Narkoz varaqasining zarurati va uni yurg'izish qoidalari. Mahalliy anesteziya tushunchasi, usullari, mahalliy anestetik dori-darmonlar. Mahalliy anestetiklar bilan zaharlanish klinikasi, I-yordam ko'rsatish, davolash, parvarishlash va oldini olish. Mahalliy anesteziyaning usullarini o'tkazishda akusher va feldsherning ishtiroki.
|
|
|
|
8
|
Operatsiyadan oldingi davr sindromi
|
Operatsiyadan oldingi davr, uning etaplari va maqsadlari. Rejali va shoshilinch operatsiyalarga ko'rsatmalar. Bemorlarni rejali operatsiyaga tayyorlash sistemalarbo'yichatekshirib qo'shimcha kasalliklarni aniqlab korreksiya qilish. Bemorlarni shoshilinch operatsiyaga tayyorlashning xususiyatlari. Bolalar, qariyalar va quvvat- sizlangan bemorlarni operatsiyaga tayyorlash xususiyatlari. Operatsiya maydoni va uni tayyorlash (tuklarni olish). Bemorlarni turli instrumental tekshiruvlarga tayyorlash: rentgenografiya, endoskopik tekshiruvlar, UZD va boshqalar. Bemorlarni rejali va shoshilinch operatsiyaga tayyorlashda qatnashish: teri qoplamlarini tuklardan tozalash, tirnoqlarni olish, tozalovchi xo'qna, premedikatsiya o'tkazish va boshqalar.
|
10
|
NA -Jl
|
4
|
9
|
Operatsiyadan keyingi davr sindromi.
|
Operatsiyadan keyingi davr tushunchasi. Operatsiyadan keyingi davrdagi asoratlar: qon ketish, o'tkir yurak va nafas yetishmovchiligi, eventratsiya, oqma yaralar, trombozlar, pnevmoniya, qusish, qabziyat, meteorizm, ko'ngil aynashi, emboliyalarni aniqlash maqsadida bemorlarni kuzatish, parvarish qilish, oldini olish, reabilitatsiya hususiyatlari. Bemorlarni operatsiya xonasidan palataga tashish, karavotga olib yotqizish. Bemor o'rnini tayyorlash. Operatsiyadan keyingi davrda uchraydigan asoratlarda «Hamshira tashxisoti». Operatsiyadan keyingi davrda bemor holatiga baho berish. Operatsiya jarohatini mahalliy davolash, bog'lamlarni instrumental yangilash, drenajlarni tozalash. Bemorlarni ovqatlantirish va parvarishida ishtirok etish.
|
10
|
NA 2/2
|
6
|
10
|
SHikastlanish sindromi
|
SHikastlanish tushunchasi. O'zbekistonda travmatologik xizmat, uning vazifalari. SHikastlar tasnifi. SHikastlar: simptomatikasi, tekshirish va davolash usullari, oldini olish. YUmshoq, to'qimalarning yopiq, shikastlari: lat yeyish, bosilish sindromi, paylari cho'zilishi va yirtilishi mahalliy belgilari, tashxislash, davosi, parvarish qilish reabilitatsiyasi. Kalla-miya shikastlari: bosh miyaning
|
10
|
NA 4/8
|
6
|
1 1
YAllig'lanish sindromi
chayqalishi va silqilishi — klinikasi, tashxislash, davosi, parvarishi va transportirovkasi.
Suyaklar chiqishi. Suyaklar sinishi: tushunchasi, tasnifi, mahalliy belgilari, I-yordam ko'rsatish xususiyatlari, davolash usullari, parvarishlash, oldini olish, reabilitatsiyasi.
Ko'krak qafasi va uning organlari shikastlari:
kovurg'alar va o'mrov suyaklarining sinishi, o'pka
va yurak jarohatlari. Pnevmotoraks: ochiq,
yopiq, klapanli turlarini tashhislash, klinik alomatlari. Umurtqa pog'onasi va chanoq; suyaklari shikastlari. Jarohatlar: tushunchasi, turlari, simptomatikasi, davosi, parvarish qilish, bitish turlari, oldini olish, asoratlari. Kuyish tushunchasi, turlari, darajalari, I-yordam ko'rsatish (kiyimlarini echish qoidasi), davolashni ochiq, yopiq, va jarrohlik usullari, parvarish qilish, oldini olish, reabilitatsiya o'tkazish. Sovuq, olish tushunchasi, darajalari, davolash xususiyatlari, parvarishlash, oldini olish, reabilitatsiya. Qoqshol, quturish, gazli gangrena ka-salliklarining profilaktikasi.
SHikastlangan bemorga birinchi yordam ko'rsatish. Transport shinalaridan: Kramer, Ditrixc, Elanskiy, pnevmatik shinalarni qo'llash. Bemorni transportirovka qilish xususiyatlari. Gips sifatini aniqlash usullarini o'tkazish. Gipsli bint tayyorlash. Gipsli bog'lamni qo'yishning umumiy qoidalari. Gipsli bog'lam qo'yilgan sohani parvarish qilish. Skeletdan tortib qo'yish uchun asboblar yig'masini tayyorlash. Skeletdan tortib quyilgan bemor parvarishi. Jaroxatlarni I-lamchi jarrohlik yo'li bilan tozalash uchun asboblarni tayyorlash, unda qatnashish.
Kuyish bo'limi bilan tanishish. Bemorlarni
bog'lamlarini yangilashda shifokorga yordam berish.
Kuygan bemorlarni ochiq, usulda davolash uchun
karkas va o'rnini tayyorlash. Kuygan bemorlarni
parvarishlash. Sovuq olgan bemorlarni parvarish
qilish.
Jarrohlik infeksiyasi tushunchasi, tasnifi. Turmushda va jarrohlikda yiringli kasalliklarning keng tarqalganligi. YAllig'lanishning 5 ta asosiy mahalliy belgilari. YAllig'lanish belgilari bilan kuzatiladigan xirurgik kasalliklar: chipqon, xo'ppoz, absess, flegmona, limfangit, limfadenit, gidroadenit, mastit, saramasli yallig'lanish: sabablari, mahalliy belgilari, davolash va parvarishlash xususiyatlari. Umumiy jarrohlik infeksiya — sepsis. O'tkir anaerob infeksiyasi tushunchasi. Gazli gangrena — qo'zg'atuvchilari, turlari, davolash va parvarishlash xususiyatlari, spetsifik profilaktikasi. Qoqshol-o'tkir spetsifik anaerob infeksiya. SHifoxona ichida
NA 4/6
1 2
13
"O'tkir qorin
og'rig'i"
sindromi
Oyoqda qon aylanishining
anaerob infeksiyaning tarqalishini oldini olish epidemiologik chora-tadbirlari. O'tkir va surunkali spetsifik infeksiya. Quturish, kuydirgi, suyak va bo'g'im sil kasalliklari: sabablari, klinik belgilari, davolash va parvarishlash xususiyatlari, oldini olish
Jarrohlik infeksiyasi va sepsis alomatlari bo'lgan bemorlarni parvarishlash xususiyatlarini aniklash. Yiringli bo'shliqlarni drenajlash uchun jihozlarni tayyorlash, uni o'tkazishda jarrohga yordam berish. Qoqshol, gazli gangrena bo'lgan bemorlarni parvarishlash xususiyatlarini o'rganish. Anaerob infeksiyali bemorlarni bog'lamlarini instrumental yangilash, bog'lovxona va operatsiya xonalarida batamom tozalash o'tkazishda ishtirok etish.
«O'tkir qorin og'rig'i» sindromi tushunchasi, uni keltirib chiqaruvchi sabablar:
qorin bo'shligi a'zolarining yallig'lanish
kasalliklari;
destruktiv kasalliklar;
g'ovak organlarining obstruktiv kasalliklari;
qorin bo'shligi a'zolarida qon aylanishning
buzilishi;
me'daningfuntksional kasalliklari;
qorin shikastlari: qorin bo'shlig'i a'zolari va
to'g'ri ichakning o'tkir jarrohlik kasalliklari.
Bemorlarni instrumental tekshirish (rentgenografiya,
endoskopiya, rektomanoskopiya, UZD) usullari.
Qorin bo'shlig'i a'zolari patalogiyasida bemorlarga
1-tibbiy yordam ko'rsatish va kasalxonaga
gospitalizatsiya qilishda akusher va feldsherning
o'rni. Peritonit: tushunchasi, turlari, simptomatikasi,
davosi.
To'g'ri ichak kasalliklari — bavosil, poliplar, sabablari, klinik alomatlari, tashhisoti, davo usullari. Bemorlarni shoshilinch operatsiyaga tayyorlash. Operatsiyadan keyingi davrda bemor holatiga baxo berish. Operatsiyadan keyin uchrashi mumkin bo'lgan erta va kechki asoratlarning oldini olish, davolash, parvarish qilish xususiyatlari.
Bemorlarni operatsiyaga tayyorlash, unda
qatnashish. Mavzuga oid bemorni parvarishlash
elementlarini o'rganish: bog'lamlarni yangi- lash,
drenaj, mikroirri gator, gastrostoma,
kolostomalarning parvarishi, kiyim va oqliklarni
almashtirish, yotoq yaralarning oldini olish.
Bemorlarni nazogastral zond orqali va parentral
ovqatlantirish. Laparotomiya uchun asboblar
yigindisini yig'ish. Laparoskop, endoskop,
rektoskop, rektomanoskop tuzilishi bilan tanishish va
ishga tayyorlash. Laparotsintez
Oyoqda qon aylanishining buzilishi kasalliklari. Arteriya tomirlari kasalliklari: obliteratsiyalovchi
NA 6/4
NA 2/2
|
buzilishi sindromi.
|
endoarterit va ateroskleroz etiologiyasi, klinik belgilari, diagnostikasi, davolash usullari, «Hamshira tashhisi», parvarish qilish, asoratlari, oldini olish. Vena tomirlari kasalliklari: venalarining varikoz kengayishi, etiologiyasi, mahalliy simptomlari, diagnostikasi, davo usullari, «Hamshira tashhisi», parvarish kilish, asoratlari, oldini olish. Venalarning varikoz kengayishida Troyanov-Trendelenburg, Delba-Pertes sinamalarini o'tkazishni kuzatish, tug'ri ichak va qinning tekshiruvini o'tkazish. Elastik bint va elastik paypok, ko'llash. Trofik yarali bemorlarni parvarishlash
|
|
|
|
14
|
Siydik ajratib chiqarish faoliyatining buzilishi sindromi
|
Urologik kasalliklarning asosiy simptomlari, tekshirish usullari: ob'ektiv, sub'ektiv, laborator, instrumental (sistoskopiya, xromotsistografiya va boshqalar). Buyrak kasalliklari: paranefrit, tosh kasalligi, gidronefroz, pionefroz shikastlari — etiologiyasi, klinikasi, diagnostikasi, hamshira tashhisoti, 1-yordam, davolash usullari, parvarishlash, oldini olish. Gemodializ. Prostata bezi kasalliklari: prostatit va prostata bezi adenomasi — sabablari, klinik belgilari, diagnostika usullari, «Hamshira tashhisi», 1-yordam, davolash usullari, parvarishlash, oldini olish. CTtkir siydik tutilishi — sabablari, klinik belgilari, tashhisoti, 1-yordam davolash usullari, parvarishlash, oldini olish. Jinsiy olat kasalliklari: fimoz va parafimoz — sabablari, klinik belgilari, diagnostika usullari, «Hamshira tashhisi», 1- yordam, davolash usullari, parvarishlash, oldini olish. Urologik bemorlarni tekshirishdagi maxsus usullar bilan tanishtirish, ularni o'tkazishni kuzatish. Siydik tanosil sistemasi xastalangan bemorlardan peshob yig'ish qoidalarni o'zlashtirish. Qovuqni yuvish va kateterizatsiyasini o'tkazishni o'zlashtirish. Qovuq punksiyasi va eritsistotomiyani o'tkazishda ishtirok etish. Sistoskopning tuzilishi bilan tanishish va ishga tayyorlash.
|
4
|
NA 2/2
|
4
|
15
|
O'smalar sindromi.
|
O'sma: tushunchasi, etiologiyasi, havfli va havfsiz turlari, asosiy va zamonaviy tashxisotlari -UZD, kompyuterli tomografiya, endoskopik tekshiruvlar, rentgenografiya. O'smalarning garmonal, kimyoterapevtik, jarrohlik, gipertermik, nur bilan davolash va kombinatsiyalangan usullari. Rak oldi kasalliklari. O'smalarni oldini olish-dispanserizatsiyadan iborat. Ko'krak bezi, qorin bo'shlig'i a'zolarining o'smalari. Limfagranulomatoz belgilari, tashhisoti, davolash. Onkologiyada tibbiy deontologiya.
|
5
|
NA 2/2
|
4
|
|
|
Bemorlarni instrumental tekshiruvlarga tayyorlash va ularda katnashish. Bemorlarni parvarishlash: yotoq yaralarining oldini olish va davolash, kolostoma, epitsistostomiya, ileostomalarning parvarishlashini o'tkazish, ovqatlantirish, operatsiya jarohatiga qo'yilgan bog'lamlarni yangilash. Kasalliklarni tashhislashda, davolash muolajalarida akusher va feldsherning tutgan o'rni.
|
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
