Hamda mudofaa vazirligi buxoro davlat universiteti

Favqulodda vaziyat (FV) – odamlar qurbon bo‘lishiga, ularning sog‘lig‘i yoki atrof – tabiy muhit zarar ko‘rishiga, anchagina moddiy talofotga va insonlarning hayot faoliyati izdan chiqishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan yoki olib kelgan avariya, halokat, xavfli tabiat xodisasi, tabiiy va boshqa ofat oqibatida muayyan hududda yuzaga kelgan sharoit, albbatta bunday sharoitni yuzaga kelishida tabiiy, texnogen, ekologik, harbiy va ijtimoiy sabablar alohida o‘rin egallaydi. Shu bilan birga favqulodda vaziyat qamrab olgan hududning ko‘lami, etkazilgan moddiy zararning miqdori ham turli xil bo‘ladi.Favqulodda vaziyatlarning oldini olish - oldindan o‘tkaziladigan va favqulodda vaziyatlar yuzaga kelish xavfini iloji boricha maksimal darajada kamaytirishga, shuningdek bunday vaziyatlar yuzaga kelgan taqdirda odamlar sog‘lig‘ini saqlab qolishga, atrof tabiiy muxitga etadigan zarar va moddiy talofat miqdorini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar kompleksidir.

Bunday tadbirlar favqulodda vaziyatning turlariga muvofiq turli ilmiy va ishlab chiqarish tashqilotlari tomonidan amalga oshirib kelinmoqda.

Shuni aloxida ta’kidlash lozimki, hozirgi vaqtda ko‘pgina davlatlarda favqulodda vaziyatlarning oldini olish, bashoratlash tadbirlariga katta –katta mablag‘lar sarf qilinmoqda. Bu esa yuz berishi mumkin bo‘lgan xavfni oldini olishga, eng muximi insonlar salomatligini saqlashga, atrof muxitga jiddiy zarar etishini oldi olinishiga olib keladi.

Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatish – favqulotda vaziyatlar yuzaga kelganda o‘tkaziladigan hamda odamlar hayoti va sog‘lig‘ini saqlab qolishga, atrof tabiiy muxitga etadigan zarar va moddiy talofat miqdorini kamaytirishga, shuningdek favqulodda vaziyat zonalarini cheklash va xavfli omillar ta’sirini to‘xtatishga qaratilgan avariya – qutqaruv va boshqa shoshilinch ishlar kompleksidir.

Insonning hayoti turli ofatu- falokatlardan to‘liq kafolatlanmaganligi hammaga ayondir. Shunday ekan, u yoki bu xususiyatga mansub bo‘lgan favqulodda vaziyat sodir bo‘lganda, uning oqibatida yuzaga kelgan talofatlarni albatta bartaraf etish lozim. Respublikamizda bunday vazifalarni ado etuvchi maxsus bo‘linmalar mavjud. Bu bo‘linmalar favqulodda vaziyatning turiga qarab doimiy shay xolatdadir. Sodir bo‘lgan vavqulodda vaziyat o‘chog‘iga birinchi bo‘lib aynan shu bo‘linma mutaxassislari etib kelishadi (bu haqda 4-chi Mavzuda ma’lumot beriladi).