Halqaro munosabatlarning metod ologik aspektlari

Xalqaro tizimlarning funksionallashuvi va transformatsiyasi 
qonunlari 
Xalqaro  tizim  qonunlarini  anglashda  asosiy  rolni  uning  tuzilishi 
o‘ynaydi.  Nazariy  nuqtai  nazardan  o‘z  manfaatlarini  ko‘zlagan  su-
veren  davlatlarning  muvofiqlashmagan  faoliyati  xalqaro  tizimni 
shakllantiradiki, uning bosh alomati cheklangan miqdordagi nisbatan 
kuchli  davlatlarning  hukmronligi  hisoblanadi.  XM  tizimlari 
strukturasi barcha xalqaro aktorlarning xarakterini belgilaydi, u har-
biy-siyosiy,  iqtisodiy  va  ekologik  sohada  o‘z  shaxsiy  manfaatlariga 
qarama-qarshi  xatti-harakatlarni  barcha  mamlakatlarga  o‘tkazadi. 
Struktura  jahon  arenasidagi  xalqaro  munosabatlar  xarakteristikalari 
tizimida turli kuchdagi davlatlarning harakatlari chizig‘ini tushunish 
va  bashorat  qilish  imkonini  beradi.  Iqtisodiyotda  bozor  holatini  bir 
qancha yirik firmalar belgilagani kabi xalqaro siyosiy tuzilma buyuk 
derjavalar  va  ularning  kuchlari  muvozanati  konfiguratsiyasi  bilan 
belgilanadi.  Bu  kuchlar  muvozanatidagi  o‘zgarishlar  xalqaro  tizim 
strukturasini  o‘zgartirishi  mumkin,  ammo  asosida  nomuvofiq 

---

 
 
67 
keluvchi  manfaatga  ega  buyuk  derjavalarning  cheklangan  soni 
mavjudligi yotgan, tabiati o‘zgarmasdan qoladi. 
Shunday  qilib,