Хalqarо munosabatlar va diplоmatiya tariхi fanindan ma’ruza matnlari

Buyuk geografik kashfiyotlar davrida Evropa davlatlari diplomatiyasi. 
XV asr davomida portugaliyaliklar mavrlar bi-lan bo’lgan urush jarayopida va 
ular bilan olib borgan savdo-sotiq natijasida Afrikaning shimoli-g`arbiy 
qirg`oqlariga ki-rib bordilar. 1415 yilda Seutaning istilo qilinishi portuga-
liyaliklarga Afrikaning g`arbiy qirg`oq sohili bo’ylab janubga tomon siljib borish 
uchun muhim baza yaratib berdi.
 
XV 2-soragidan boShab G`arbiy Afrikada 
qirg`oq bo`yi hududlariga portugallar va ispanlarning kirib keliShi boShlandi. 
1434-1482 yillar oralig`ida portugallar va isponlar 
Baxodor
orolidagi Kongo 
daryosigacha bo`lgan barcha hududlarga o`rnaShib oliShdi. 
Zangori Missa
orollari portugallar tomonidan 1450-62 yillarda qul 
savdosining 
1-markaziga 
aylantirildi. 
Ayniqsa 1475 yil G`arbiy Afrika 
qirg`oqlariga suqulib kirib keliSh kuchaydi.Bunga sabab Lissabonlik savdogar 
Fernando Gomesning
Ankobra
va 
Vol`ta
daryolari oralig`idan oltinga boy 
bo`lgan hududni topib olganligi bo`ldi. Bu hududda yaShovchi 
fanti
qabilasi 
Afrika xalqlari ichida portugallarning 1-qurboni bo`ldi. 
Portugallar Oltin Qirg`oqda 1482 yilda San Xorxeda 
Mina (Ellina)
toSh 
fortini bunyod qiliShdi. Dastlabki vaqtlarda qul savdosi uncha muxum bo`lmagan, 
sababi Evropada bunga extiyoSh yo`q edi.
16-asrning oxirlariga qadar Portugaliya G`arbiy Afrikadamavjud bo`lgan 
yagona davlat edi. Portugallar Senegal va g`ambiya daryolari orqali qit`aning 
ichiga kirib boriShdi, ular 1534 yilda Mali, 1565 yilda esa Tombukgu hududlariga 
etib keliShdi. Portugallarning asosiy e`tibori quyi Gvineyaga qaratilgan edi. Ular 
bu xududni 4 qismga bo`liShdi va ularniana Shu yerda mavjud bo`lgan 
maxsulotlarning nomi bilan aytiShdi: