"Халқаро молия ва ҳисоб" илмий электрон журнали. №2, апрель, 2020 йил

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. №2, апрель, 2020 йил 

va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qirg‘iziston Respublikasi qonuniga qo‘shimcha va 

o‘zgartirishlar  kiritish  va  boshqalar  qabul  qilindi.  Mazkur  tuzatishlar  islomiy  va 

“islomiy darcha”ga ega bo‘lgan an’anaviy banklarda moliyalashtirishning islomiy 

usullarini qo‘llash uchun imkoniyatlar yaratdi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-rasm.  Islom  banki  va  tijorat  banklari  faoliyati  o‘rtasidagi  farqli 

jihatlar[11] 

2017-2021  yillarda  O‘zbekiston  Respublikasini  rivojlantirishning  beshta 

ustuvor  yo‘nalishi  bo‘yicha  Harakatlar  strategiyasini «Ilm-ma'rifat  va  raqamli 

iqtisodiyotni  rivojlantirish  yili”da  amalga  oshirish  davlat  dasturiga  muvofiq 

mamlakatimiz  iqtisodiyoti,  ijtimoiy  soha  va  davlat  boshqaruviga  zamonaviy  ilm-

fan  yutuqlari,  innovatsion  g‘oya  va  raqamli  iqtisodiyotni  joriy  etish  bo‘yicha 

kompleks  chora-tadbirlar  amalga  oshirilishi  bilan  bir  qatorda  bank  va  moliya 

tizimini isloh qilish hamda mazkur sohaga  zamonaviy bozor mexanizmlarini joriy 

etish ham kiradi.[7] Batafsilroq to‘xtaladigan bo‘lsak, davlat mablag‘lari hisobidan 

imtiyozli  bank  krediti  ajratish  amaliyotini  tubdan  takomillashtirish,  banklardagi 

davlat  ulushini  bosqichma-bosqich  kamaytirish,  tijorat  banklarida  islomiy 

darchalarni  ochish,  islomiy  xizmatlarni  ko‘rsatishni  yo‘lga  qo‘yish,  bu  sohaga 

malakali kadrlar tayyorlashni joriy etish davr talabidir.  

Islom  taraqqiyot  bankining  Oʻzbekiston  Respublikasidagi   loyihalarni 

moliyalashtirishni  boshlangandan  soʻng  jami  portfel  qiymati  1,9  mlrd.  AQSh 

Tijorat banki

 

Islom banki 

1.Investor bankka qo’ygan pulini qancha 

foiz bilan qaytarib olishni oldindan 

hisoblab ko’rishi mumkin 

 

1.Foyda yoki zarar bo’lganda investor va 

tadbirkor o’rtasida qancha ulushlarda 

bo’linishikontraktda ko’rsatiladi 

2.Pulni  qarzga  berish  va  uni  foizi  bilan 

qaytarib  olish  tijorat  bankining  asosiy 

faoliyatidan  biri  hisoblanadi.  Tadbirkorning 

biznesi muvoffaqiyatli  yuradimi  yoki bankrot 

bo’ladimi  kreditni  foizi  bilan  bankka  to’liq 

qaytarishi shart

 

2.  Foiz  (Ribo)  qat’iyan  taqiqlanadi.  Uning 

o’rniga  daromaddan  ulush  oladi,  agar 

tadbirkor  foyda  emas  zarar  ko’rsa  kontrakt 

shartlariga  muvofiq  ulushlarda  bank  va 

tadbirkor o’rtasida bo’linadi. 

3.Tadbirkor  kredit  qaytarilishi  kerak  bo’lgan 

muddatdan  o’tgan  har  bir  kun  uchun 

qo’shimcha foiz (jarima) to’laydi 

3.Tadbirkor  kredit  qaytarilishi  kerak  bo’lgan 

muddatdan  o’tgan  har  bir  kun  uchun 

qo’shimcha foiz (jarima) to’lamaydi 

4.Omonatga  qo’yilgan  pullarni  ma’lum 

muddatda foizi bilan olishni kafolatlaydi 

4.Omonatga  qo’yilgan  pullarni  ma’lum 

muddatda  foizi  bilan  olishni  kafolatlamaydi. 

Bu bank daromadiga bog’liq 

---