"Халқаро молия ва ҳисоб" илмий электрон журнали. №2, апрель, 2020 йил


-rasm.Global Islom banklari kapitali mlrd.AQSH dollari.[6]



Download 335,81 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/12
Sana26.08.2021
Hajmi335,81 Kb.
#155884
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
TIJORAT BANKLARIDA ISLOMIY BANK XIZMATLARINI KO‘RSATISHNING TASHKILIY VA NAZARIY ASOSLARI

1-rasm.Global Islom banklari kapitali mlrd.AQSH dollari.[6] 


“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. №2, апрель, 2020 йил 

  Bugungi kunda dunyo aholi soni 7.760.047.442 kishiga yetdi. [13] Shundan, 

1mlrd.800  mln  dan  ortig‘i  musulmonlardir.[6]  Bu  esa,  islom  banklariga  ehtiyoj 

juda  yuqori  deganidir.  Hozirda,  islom  banklari  o‘zining  shariat  asosida  o‘zining 

standartlarini  ishlab  chiqdi  va  jahon  hamjamiyatida  tijorat  banklari  bilan  to‘liq 

raqobat qila oladigan darajaga yetdi.Masalan, Buyuk Britaniyada hozirda 5ta to‘liq 

islomiy bank faoliyat ko‘rsatmoqda.Islom banklarida quyidagi ayrim xizmat turlari 

to‘g‘risida qisqacha ta’rif keltirilgan.[11] 

1. Birinchi bitim – “sarf”. Sarf  bu tomonlar o‘rtasida moddiy qiymatga ega 

bo‘lgan  mahsulotlarning,  masalan  dinor  (oltin),  dirham  (kumush)  yoki  shularning 

zarb qilingan, quyma yoki boshqa ko‘rinishlari, hamda hozirda muomalada bo‘lgan 

pul  birliklari  (valyutalar)ning  bir-biriga  ayirboshlanishiga  (ya’ni  olib-sotilishiga) 

aytiladi. 

2.  Ikkinchi  bitim  –  “murobaha”.  Murobaha    bu  sotuvchi  yoki  moliya 

muassasasining  biror  bir  mahsulot  (masalan  qandaydir  uskuna)  tannarxiga 

buyurtma  bergan  xaridor  bilan  kelishilgan  muayyan  ustamani  qo‘yib,  ma’lum  bir 

muddat ichida bo‘lib-bo‘lib to‘lash sharti bilan shu xaridorga sotishidir. 

3.  Uchinchi  bitim  –  “mudoraba”.  Mudoraba  sherikchilik  bitimining  bir 

ko‘rinishi  bo‘lib,  bunda  sarmoya  egasi  (rabb-ul  mol),  ish  yurituvchi  (mudorib) 

bilan  sherikchilik  asosida  tadbirkorlik  faoliyatini  yuritish  uchun  sarmoya  ajratadi. 

Bunday  sherikchilikda  tadbirkorlik  faoliyati  to‘liq  ravishda  mudorib  tomonidan 

boshqariladi.  Faoliyat  davomida  ko‘rilgan  foyda  oldindan  kelishilgan  nisbatda 

bo‘linadi, zarar esa faqat sarmoya egasi zimmasiga tushadi. 

4.  To‘rtinchi  bitim  –  “salam”.  Salam  mahsulot  uchun  to‘lov  darhol  amalga 

oshiriladigan,  mahsulot  esa  keyinroq  xaridorga  yetkazib  berilishini  ko‘zda 

tutadigan bitimdir (bunda, sotilayotgan mahsulot bitim tuzilayotgan paytda mavjud 

bo‘lishi  ham,  mavjud  bo‘lmasligi  ham  mumkin).  Salam  shartnomasi  ko‘proq 

qishloq xo‘jaligida qo‘llaniladi. 

5.  Beshinchi  bitim  –  “istisna”.  Istisna  ham  salam  kabi  hali  ishlab 

chiqarilmagan mahsulotni sotish shartnomasidir. Bu shartnoma, ishlab chiqaruvchi 

buyurtma  berilgan  mahsulotni  o‘z  xom  ashyosidan  ishlab  chiqarishini  ko‘zda 

tutadi.  Ushbu  bitim  huquqiy  kuchga  ega  bo‘lishi  uchun,  ishlab  chiqarilishi  kerak 

bo‘lgan mahsulotning narxi, sifati va xususiyatlari tomonlar o‘rtasida aniq kelishib 

olinishi  kerak.Islom  banki  va  tijorat  banki  o‘rtasidagi  farq  2-rasmda  aks 

ettirilgan.[5] 

Dunyoning 130 dan ortiq universitetlarida islom banki va moliyasi bo‘yicha 

kadrlar  tayyorlanayapdi.  Shu  jumladan,  jahonning  quyidagi  eng  mashhur 

universitetlarida  (Harvard  University,  Oxford  University,  Cambridge  University, 

Durham  University,  Liverpool  University,  Bolton  University,  London  school  of 

economics,  Al  Madina  international  University  and  others)  ham  maxsus  kurslar 

tashkil  qilindi.Ularda  bakalavr,  magistratura,  doktarantura  bosqichida  talabalar 

tahsil olmoqda. 

O‘rta  Osiyo  davlatlaridan  birinchi  bo‘lib  Qozog‘istonda  2010-yil  martda 

birinchi islomiy bank  “Al-Hilol” bank amaliyotini  o‘tash uchun ruxsatnoma oldi. 

2017-yil  17-avgustda  “Zamanbank”  islomiy  xizmatlar  ko‘rsatish  bo‘yicha 

litsenziya  oldi  va  o‘z  faoliyatini  boshladi.  2009-yil  aprelda  Qirg‘izistonda  “Bank 





Download 335,81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish