|
(бо ълимлар, қисмлар) орқали жойлаштирилади ва улар маълум ички тузилишига
ега боиади. Интернетдаги ахборотлар асосан электрон ёзув-матн,
иъотосуратлар, турли чизма шакллар ва айрим ҳолларда овоз-мусиқа асари
сифатида намоён боиади, аммо унда матн асосий ўрин тутади.
Шундай қилиб, Интернет - оммавий ахборот воситаларининг алоҳида,
електрон техникага асосланган бир тури боииб, у турли мавзулардаги
ахборотларни йигиш ва уларни компютерлар тарм оги орқали тарқатиш билан
иш кўради. Гарчи уни бевосита журналистика - яъни босма сўз воситаси деб
боимаса-да, у оммавий ахборот воситаси сифатида журналистика қонунларига
асосланиб иш кўради.
Интеметнинг пайдо боиишида ҳам кишиларнинг ахборотга, ўзаро
мулоқотга боиган доимий эҳтиёжи асос боииб хизмат қилади ва шу билан
биргаликда унинг бевосита келиб чиқишига ижтимоий, иқтсодий ва маънавий
сабаблар бевосита туртки боиган.
Интернет ҳам бошқа оммавий ахборот воситалари сингари ижтимоий
ҳаётни акс эттиради, уни билади, тадқиқ қилади ва унга қайтадан таъсир
кўрсатади. Бинобарин, интернет ҳам журналистиканинг ижтимоий вазифаларини
бажаради, яъни у аввало ҳаётни тасвирлайди, хабар беради, таҳлил қилади ва
шу билан биргаликда унга қайтадан таъсир кўрсатади. Интернет газета, журнал,
радио, телевидениедан ҳаётни ёритишдаги серкўламлиги, серқамровлиги,
тезкорлиги билан ажралиб туради. У ахборот агентликларига ўхшаб кетса-да,
бевосита о ъз кўримшига эгалиги билан (компютер шаклида) юқори туради.
Ахборот агентликлари эса ўз ахборотларини тарқатишда интернетдан
фойдаланиши мумкин. Фақат компютер ускуналарининг ҳали нисбатан
қимматлиги ва ҳамма ҳам ундан бемалол фойдаланиш имкониятига эга
емаслиги жиҳатдан интернет ҳозирча газета, журнал, радио, телевидениедан
бироз орқароқда боиишига олиб келади.
Жумалистиканинг бош тамойиллари интернет фаолияти учун ҳам муҳим
аҳамиятга эга. Интернет - инсониятнинг ахборот тарқатиш борасидаги
буюк кашфиётларидан бири экан, у ҳам биринчи навбатда инсониятга
хизмат қилмоғи, унга зарур, фойдали ахборотлами етказиб берм оги шарт.
Интеметнинг инсониятга жуда катта коиам да ахборот етказиб беришида
умуминсонийлик тамойили асосий мезон б о им о г и керак, Ҳозирги замон
интемети ўз фаолиятида бу талабга асосан риоя қилиб келмоқда. Шу билан
биргаликда, унда айрим бир ёқлама, олди-қочди, унча тўғри боим аган
хабарлар, беҳаё матн ва суратлар ҳам берилиши жумалистиканинг ушбу
тамойилига зиддир, бу унинг инсониятга кенг коиам да, зарур ахборотлар
етказиб беришдек масъулиятли ижтимоий вазифасини бажаришда монелик
қилади. Шунингдек, жумалистиканинг халқчиллик, миллийлик тамойиллари ҳам
интернет фаолияти учун тааллуқли ҳисобланади. Интернет халқаро-глобал
характерга эга боиганлиги учун мазкур тамойиллар унинг фаолиятида
ўзига хос кўриниш касб этади. Интернет фаолияти учун зарур боиган энг муҳим тамойиллардан бириҳаққонийликдир. Бутун дунёга, бутун дунё воқеалари, инсоният ҳаёти ҳақида янгиликлар, ахборот ва бошқа м аиумотлар етказиб берувчи бу
оммавий ахборот воситаси фақат ҳаққоний, текширилган, тўғри ахборотлар, маиумотлар етказиши шарт. Акс ҳолда у ўз ижтимоий вазифасини бажара олмай қолади, инқирозга учрайди. Интернет юқоридаги журналистика тамойилларига то иа амал қилгандагина у оммавий боиади, кўпчиликка манзур келади. Дунёда интернетдан
фойдаланувчиларнинг сони тпбора ошиб бораётганлиги унинг янада оммалашиб бораётганлигидан далолат беради.
Интернет асосан дунё миқёсида иш кўриши нуқтаи назаридан унда партиявийлик тамойили кенг о иин ололмайди. Айрим партиялар, синфлар интернет орқали ўз қарашлари, ғояларини баён этишлари мумкин. Аммо интернет тармоғининг бирор синф, партия, тузум қарашларига хизмат этиши унинг табиатига бутунлай зид. Шу боисдан айрим партиялар, ҳукуматлар томонидан интеметни ўз манфаатлари ёиида хизмат эттиришга уриниш унинг фаолиятига фақат зарар келтириши мумкин. Партиялар, синфлар интернет орқали ўз фикр ва қарашларини баён этишлари, инсониятга билдиришлари мумкин.
Анъанавийлик ва янги омиллар қонунияти ҳам интернет фаолияти учун тааллуқли. Инсоният ижтимоий-маънавий ҳаётида янги воқеа боиган интернет қоилаган энг яхши, ижодий омиллар, иш усуллари замон синовларидан ўтгач келгуси даврлар учун анъана боииб қолиши мумкин. Барча журналистика нашрлари, оммавий ахборот воситалари учун боиганидек интернет фаолиятида ҳам жамоатчилик фикри муҳим о иин тутади. Интернет доимий равишда жамоатчилик фикрига энг янги, серкоиам, серқирра ахборотлар ва турли м аиумотлар етказиб берувчи оммавий
ахборот воситаси ҳисобланади. Интернет бошқа оммавий ахборот воситалари каби о ъз фаолиятида публитсистикадан кенг фойдаланади. Унда публитсистиканинг ахборий, таҳлилий ва айрим ҳолларда бадиий публитсистика жанрлари қоиланилади. Интеметда ахборот жанри турли кўринишларда кенг о иин олади. Шу билан биргаликда
унда корреспонденсия (кенгайтирилган хабар), ҳисобот, суҳбат (интервю), мақола каби жанрлар доимий қоиланилади. Юқорида айтилганидек айрим ҳолларда лавҳа, эссе, очерк, фелетон ва бадиий публитсистиканинг бошқа жанрлари ҳам ундан о иин олиши мумкин. Дунёдаги барча ривожланган мамлакатлар қатори мустақил республикамизда ҳам интернет тарм огидан кенг фойдаланилмоқда. Оммавий ахборот воситаларининиг бу, ўзига хос коиинишининг келажаги порлоқдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
