Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

1.2. Курснинг тузилиши ва унинг иқтисодий фанлар 
тизимида тутган ўрни ҳамда бошқа ўқув фанлари билан 
боғлиқлиги
Ҳозирги кунда бозор иқтисодиёти ишлаб чиқариш кучларининг 
ривожланиши ва корхоналарнинг мустақил фаолият кўрсатишларига кенг 
имкониятлар очиб бериш билан бирга кадрларга, уларнинг билимлари, 
кўникмалари ва малакаларига катта талаблар қўймоқда. Бир томондан 
фантехника тараққиёти, иккинчи томондан эса бозор муносабатлари ва 
рақобатчиликнинг ривожланиб бориш шароитларида меҳнат бозорида 
фақатгина замонавий корхоналар иқтисодиётини яхши билувчи, унинг 
балансини тўғри тушунувчи, бизнес-режа ишлаб чиқаришга қодир, 
инвестицион ва бошқа хўжалик фаолияти билан боғлиқ бўлган қарорларни 
қабул қилишни тўғри амалга оширувчи мутахассислар муваффақиятга 
эришиши мумкин. Бундан кўриниб турибдики, асосий эътибор корхона 
маблағлари ва тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ҳажми кўламини 
ошириш ва бунинг натижасида ишлаб чиқаришнинг техника ва технологик 
қувватларини модернизациялаш, меҳнат унумдорлигини ошириш орқали 

---

14 
аҳолининг юқори даромад олишига эришиш, буларнинг оқибатида эса, 
мамлакат фаровонлигини юксалтириш мақсад этиб қўйилган.
«Корхоналарни ривожлантириш стратегияси» фан сифатида бошқа 
иқтисодий фанлар билан, жумладан, «Иқтисодий назария», «Микро ва 
макроиқтисодиёт», «Саноат иқтисодиёти», «Лизинг», «Корхоналарда ишлаб 
чиқаришни ташкил қилиш», «Хом ашё етказиб бериш ва маҳсулотни 
сотишни ўрганиш» билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, унда корхоналарнинг 
ташкилий тузилмасидан ташқари жорий ва истиқболдаги ишлаб чиқаришни 
режалаштириш, меҳнат иқтисодиёти ва социологияси ўрганилади ҳамда 
меҳнатни ташкил қилиш ва ҳақ тўлашнинг асослари ишлаб чиқилади 
«Корхоналарни ривожлантириш стратегияси» корхоналар фаолияти ва 
бутун халқ хўжалиги ривожланишининг миқдор кўрсаткичларини сифат 
кўрсаткичларидан ажралмаган ҳолда ўрганувчи «Иқтисодий статистика» 
билан, Шунингдек, жорий ва истиқболдаги ишлаб чиқаришни ҳамда ишлаб 
чиқариш технологияларини ривожлантириш учун зарур бўлган «Корхоналар 
хўжалик фаолиятининг таҳлили» билан ҳам боғлиқ. Гап шундаки, 
корхоналар ҳаётида рўй бераётган иқтисодий жараёнларни техника ва 
технологияларни билмасдан ўрганишнинг иложи йўқ. Фан-техника 
тараққиёти шароитларида техника ва технологияда жадал суръат билан юз 
бераётган ўзгаришлар нафақат ишлаб чиқариш хусусиятларида, балки 
айирбошлаш, тақсимлаш ва истеъмол қилиш ҳамда ишлаб чиқаришнинг 
иқтисодий натижаларида ҳам акс етади ва шу сабабли мазкур фанни 
ўрганишда ҳисобга олинмаслиги мумкин эмас. 
Мазкур фаннинг «Корхоналар хўжалик фаолиятининг таҳлили» фани 
билан ўзаро алоқасини алоҳида кўрсатиб ўтиш керак. Бунда ишлаб 
чиқаришнинг молиявий ва бошқа жиҳатларига баҳо бериш, заҳираларни 
аниқлашдан ташқари, башоратлаш ёрдамида корхона ривожланишининг 
истиқболлари аниқланади. 

---

15