Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

Босқич 1. Юзага келган ғояларни тизимлаш: Бу босқичда янги ғояларни 
амалда қўллаш ва имкониятлари аниқланади. Бунда бир неча муқобилликлар 
юзага келиши табиий. Улардан энг мақбул варианти танланади. Янги 
маҳсулотнинг корхона имиджига ва ривожланиш стратегиясига мувофиқ 
келиши антиқланади. Шу тарзда бўлажак буюм патентини белгилашга 
ўтилади.
Босқич 2. Аниқланган ғояларни танлаш ва янги маҳсулот ғояларини 
ишлаб чиқариш зарурлиги. Бунда қуйидагиларга эътибор берилади: − 
бозорда технологик ўзгаришлар ҳақида ахборот тўплаш; − маҳсулотни ишлаб 
чиқариш ва ўзлаштириш муносабатларида фирманинг салоҳиятли 
3
Шумпетер Й. Теория экономического развития. –М.: Прогресс, 1982. 122-стр 

---

393 
имкониятлари ҳақида ахборот тўплаш; − таваккалчилик даражаси ва 
меъёрларини белгилаш.
Босқич 3. Янги маҳсулотнинг иқтисодий самарадорлигини таҳлил этиш, 
маркетинг дастурларини ишлаб чиқиш: Маркетинг янги маҳсулотни юзага 
келиши учун ёрдам берадиган соҳа ҳисобланади. Бу босқичда эътибор 
қиритиладиган жиҳатлар қуйидагича:
− ғоя аниқ лойиҳа кўринишига ўтганда маҳсулотнинг техник жиҳатдан 
ишлаб кўриш; 
− маҳсулотнинг техник-иқтисодий тавсифини аниқлаш, унинг истеъмол 
хусусиятларини ва сифатини баҳолаш;
− савдо ҳажми ва бозорнинг потенциал (яширин) талабини баҳолаш;
− янги маҳсулотни яратиш ва ўзлаштиришдаги ҳаражатларни 
(инвестицияларни) аниқлаш;
− янги маҳсулот ишлаб чиқариш учун зарур ресурсларнинг мавжудлиги: 
машина ва технологик иншоотлар, хом ашё ва материаллар, персонал 
кадрлар, молиявий манбаалар;
− янги маҳсулот ишлаб чиқариш муддатлари ва у билан бозорга кириш; 
− янги маҳсулот ишлаб чиқариш рентабеллиги (фойдалилиги)ни 
баҳолаш ва таҳлил этиш, маҳсулот бўйича маркетинг дастурларини ишлаб 
чиқариш.