Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

 
4-расм. Жаҳон ахборот-коммуникациялар бизнесининг
функционал модели.
98
 
1.Давлат хавфсизлиги. Ҳозирги кунда интеллектуал дастурий 
тизимлар бизга маълум ва маълум бўлмаган турли қуроллардан кўра 
давлатни химоя қилишнинг енг такомиллашган воситаларидан хисобланади 
ва унинг хавфсизлигини таъминлайди. 
2.Иқтисодий ислоҳатларни ривожлантириш. Бозор иқтисоди муносабат-
ларини жудаям самарали ва такомиллашган даражага олиб чиқишда 
98 Бритков В., Дубовский С. Информационные технологии в национальном и мировом развитии // Общественные науки 
и современность. - 2011. -№1. - С 176.
Xoдимларни бошқариш
Воситачилик ва 
сотув
Интеллектуал мулкни 
суғурталаш
Нархни шакллантириш 
Maркетинг тадқиқотлари
Вазифалар
Лизинг 
операциялари 
atsiyalari 
Xўжалик-молия 
фаолиятини бошқариш 
sh 
Сервис хизматлари
Ишлаб чиқаришни 
ташкил этиш
Axборот 
хавфсизлигини 
таъминлаш xизмати
Ахборот-коммуникациялар бизнеси 
МУҲИТ 
иқтисодий 
Хуқуққий
Ижтимоий-маданий 
Texнологик
Siyosiy 
Taшкилий-техник 
Бозорлар
Toварлар
Axборот-коммуникациялар 
бозори
Xизматлар
Moлия
Ишчи кучи
Maслаҳат бериш

---

500 
замонавий компютер технологияларини кенг кўламда қўлламасдан 
бўлмайди. 
3.Жахон иқтисодий хамжамияти таркибига кириш. Иқтисодий ўсишнинг 
асосий муаммоларидан бири - инвестиция фаолиятини жадаллаштириш ва 
саноатга маблағ жалб етишни кенгайтиришдан иборат, чунки чет эл 
капиталини жалб этиш миллий иқтисодни ривожлантиришнинг стратегик 
масалаларидан 
4.Замонавий дастурий махсулотлар бозорини шакллантириш ва 
мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган турларини давлат томонидан қўллаб-
қувватлаш дастурий махсулотларни ишлаб чиқариш шундай сохаларга 
тааллуқлики, у ривожланиш йўлида юксалиб бормоқда. Охирги бир неча 
йиллар ичида маълумотлар базасини ишлаб чиқарувчилар вазифасининг 
кенгайиш тенденсияси вужудга келди. Яъни, улар маълумотлар базасини
нафақат интерактив хизматларига йетказиб бериш, уларга 
истеъмолчиларнинг киришини хам таъминлаб бера бошлади.Шуни айтиш 
жоизки, сўнгги вақтларда интерактив хизматлар ўзларининг воситачиларига 
истеъмолчилар хақида хеч қандай ахборотлар беришмаяпти. Шунинг учун 
хам уларнинг ўзи ехтиёж даражасини мустақил тадқиқ қилишларига тўғри 
келмоқда. “Он-лайн” хизматлари индустриясининг ўзига хос хусусиятлари 
ушбу бозордаги технологик янгиликларнинг яхши қабул қилинишига замин 
яратмоқда. Маълумотлар базасига кириш борасида муқобил усулларнинг 
пайдо бўлиши интерактив хизматлари бозоридаги кучларнинг ўрнини
жиддий ўзгартириб юбориши мумкин.
Жахон ахборот-коммуникациялар бозори таҳлили шуни кўрсатмоқдаки,
глобализация шароитида АКТ иқтисодий ўсишнинг асосий бир омилларидан 
бўлиб қолади. АКТ нинг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар 
шаклланишида ўсиш тенденсиясига ега. Жаҳон Корхонаи тадқиқотларига 
кўра АКТ сектори ЙИМнинг асосий сифат берувчи омили бўлиб қолади. 
Ушбу кўрсаткич 5-10% чегарасида бўлган мамлакатларда “самарали 

---

501 
иқтисодиёт”, ундан паст бўлса факторли иқтисодиёт бўлади.
99
Охирги 
йилларда кўп давлат ва ҳалқаро ташкилотлар ўзларига устувор мақсад қилиб 
ахборотлашган жамиятга ўтиш дастури ва консепсиясини ўзларида амалга 
оширишни белгилашган. Ушбу консепсия ватани АҚШ бўлиб, хозирда Буюк 
Британия, Канада, Финляндиа, Франция, Япония, Индия, Италия ва бошқа 
давлатларда амалга оширилмоқда. Ушбу мақсад дунъё ахборот жамияти 
лидерлари қаторига қўшилишидир. Бугунги кунда АКТ базасида товар ва 
хизматларни експорт қиладиган енг йирик субйектлар Хитой ва Индия 
давлатлари хисобланади.