138
бу ерда: G-маҳсулот миқдори;
С-модда конценрацияси; S-катализатор
заррачасининг юзаси; D
э
-диффузия коэффицентининг эффекти;
- вақт; z –
йўналиш
.
Жараѐнни тезлатиш учун оқимни яхши аралаштириш керак.
Контактли
аппаратлар гетероген каталик жараѐнлар учун қўлланади.
Гетероген катализли реакторлар кўпинча контактли аппаратларда олиб
борилади. Бунда газ қаттиқ ҳолатдаги катализатор билан таъсирлашади.
Контактли аппаратлар узлуксиз, интенсив равишда ишлаши керак.
Ишлаб
чиқаришда Г-
К
г, Г-
К
с ва С-
+
қ фазали жараѐнлар олиб борилади. Ҳарорат
режимига кўра гетероген-каталитик реакторлар адиабатик, изотермик,
политермикка бўлинади.
Олинадиган хом ашѐ билан хом ашѐнинг аралашиш даражасига қараб идеал
сиқиб чиқарувчан ва тўлиқ аралаштирувчи режимда
ишлайдиган каталитик
реакторлар бўлади. Яна тўлиқмас аралаштирувчи каталитик реакторлар ҳам бор.
Гидродинамик режимга кўра, яъни қаттиқ катализатор заррачаларининг газ оқими
билан таъсирлашувига қараб каталитик реакторлар қуйидаги группаларга
бўлинади: 1) +ўзғалмас қатламли (фильтрловчи) катализатор бўлган; 2) Мавҳум
қайновчи қатламли катализатори бўлган; 3) Тўхтовсиз ҳаракатланувчи
катализаторли реакторлар (катализатор ҳар томонлама реактор баландлиги
бўйича ҳаракат қилади); 4) Юза бўйича таъсирлашувда бўладиган
контактли
аппатарлар—бу аппатарларда катализатор сетка сифатида ишланиб юқори актив
катализаторлардан Сu, Ag, палладий-радиявий, фойдаланилади. Асосан тез
кетадиган экзотермик реакциялар учун қўлланилади. Яна тўрсимон кўринишда
бўлади.
Масалан: N
3
+ O
2
Ag
ацетон
спирти
Қўзғалмас қатламини катализатори бўлган реакторлар. 1) Энг кўп тарқалган
усулдир. Унда катализаторлар панжараларда ѐки полкалар қўзғалмас ҳолатда
жойлаштирилади.
139
Газлар улар орқали ўтади ва идеал сиқиб чиқариш
режимида ишловчи
реакторларда қўлланилади. Катализатор формаси дон, таблетка,
гранула
кўринишида бўлади. Размери 4-5 мм бўлади. Ундан кичкина бўлса,
катализаторнинг гидравлик қаршилиги ошиб кетиб, катализаторлар қотиб қолиши
мумкин. Катализатор солинган полкалар сони хар хил бўлади. Фильтрловчи
қатламли аппаратлар иссиқлик алмашинувчан қурилмаси билан ва иссиқлик
алмашинувчан қурилмасиз бўлади. (60,61 -расмлар).
Иссиқлик алмашинувчан қурилмасиз ишловчи
контактли аппаратлар адиабатик иссиқлик
режимида
ишлайди,
ҳарорат
режими
таркибининг ўзгариши ва
реакцияга олинган
газнинг
ҳароратсини
ўзгартириш
билан
бошқарилади.
Бу
аппаратларни
қуйидаги
реакциялар учун ишлатиш мумкин:
а)экзотермик қайтмас реакциялар учун:
Масалан. СН
3
ОН О Н-СОН
метанол формалдегид
Do'stlaringiz bilan baham: