H jamolxonov

ifoda semalari ba'zan darajalanadi: yuz, bet, aft, bashara, turq leksemalarining barchasida («yuz»dan boshqalarida) salbiy bo'yoqli semalar bor, biroq bn scmalarda salbiy bo'yoqning ifodalanish darajasi har xil: n «bct»dan «tnrq»qa tomon ortib. kuchayib boradi. Qiyos qiling: U betlari yunuialangan, oppoq soehlari yidingan bu telba xotinni о'lining qirq у illik amr yo'ldosbiga o'xshata olmadi. (M.lsm.), Sherbekning ko'ziga Xojabekovning aftidan nabs tomayotgandek jirkaneh bo‘lib ko'rinib ketdi (S.An.), U bir ko'ngH, borib, muttaham qozjning tumshug'iga tushirgisi yo iflos basharasiga tupurgisi ketdi. (M.lsm.). Devor ustida turgan o'n ikki yosblardagi bir qiz. devonian kesak ко ‘chirib olib, Malta Norqo ‘ziga о ‘xraldr. «Xu o'l, turqing qarsin'.» (A.Q.);

166

4. 
   ifoda semalari bo'lmagan. bctaraf ma'noli leksemalar sinonimik qatoming dominantasi sanaladi. Chunonchi, yuz, bet, aft, bashara, turq (dominanta - yuz); nur, shit la, yog'du, ziyo (dominanta - nur); yolg'iz, yakka, tanho (dominanta - yolg‘iz) kabi. Bulardan yuz (birinchi qatorda), nur (ikkinchi qatorda) va yolg‘iz (uchinchi qatorda) betaraf ma’nolidir;
   
5. 
   leksemalarning turkumlik semalari bir xil bo'ladi, bu hoi sinonim- larning bir so‘z turkumiga birlashishini taqozo qiladi: bahorva ko'klam (ot), chiroyli va go'zal (sifat), so 'zlamoq va gapirmoq (fe’l) kabi.