Х боб. Инновацион иқтисодиётни ривожлантиришда хорижий тажрибалардан фойдаланиш Ўқув мақсади

Буюк Британиянинг инновацион ривожланиши. Буюк Британиядаинновацион ривожланиш моделининг асосини таълиммуассасалари ташкил килади. Инновацион цикл босқичлари ҳам тўлиқ бўлиб, амалий,фундаментал илмий-тадкикогларни амалга оширилиши вауларнитижоратлаштириш учун

етарли шарт-шароит яратилган. Шунингдек, солик имтиёзлари, ингеллектуалмулкни ҳимоялаш, лойиҳаларни имтиёзли молиялаш оркали давлат томониданинновацион фаолият қўллаб- кувватланади.

Буюк Британияда тахсил олаётган хорижий талабалар сони бўйича АҚШдан кейинги иккинчи ўринда туради. Жумладан, мамлакатнинг нуфузли таълим даргоҳларида йилига 420 минг нафардан кўп хорижий талабалар тахсил олади. Уз навбатида давлат томонидан юкори малакали кадрларни жалб қилиш максадида турли грантлар берилади. Шунинг учун Буюк Британияда илмий

212

салохиятли кадрлар сонининг ўсиши, умумий меҳнат ресурсларининг ўсиш темпига нисбатан тезроқ ҳисобланади.

Бугунги кунда Буюк Британия олимлариинсонларнинг ДНК таркибини ўрганиш, клонлаштириш, юқориўтказувчанлик, радиофизика,озон туйнуги, компьютер томографияси, молекуляр биология, фармацевтика борасидаги кашфиётлари учун олинганНобель мукофотлари АҚШдан кейинги иккинчи ўринда туради.

Буюк Британияда интеллектуал мулкка эгалик хуқуқи бевосита таълим муассасалар ёки илмий тадқиқот институтларига берилган. Шунинг учун илмий ходимлар ва олимларнинг ишланмалари учун олий таълим муассасалари масъул хисобланади.

Лафборо университетида фойда куйидагича таксимланади: аввал илмий ишланмани бозор ҳаражатлари, яъни патентлаштириш, маркетингини юритиш, сафар ва бизнес-режа кабилар тўлик копланади. Шундан сўнг қолган даромаднинг 50 %ни кашфиётни амалга оширган олим, 25%ни — факультет ва 25 %ни университет кошидаги илмий ишланмаларни тижоратлашувини ташкил қилуви офис олади.

Бугунги кунда юқори таълим сифат кўрсаткичига эга бўлган Оксфорд университети қошида ташкил қилинган “1315-инновацион” компанияси асосан инновацион технологияларни трансферини ва илмий ишланмаларни савдосини ташкил этади. “1315-инновацион” компанияси 1997 йилда ташкил этилган бўлсада, 10 йилдан кейин фойда олишга эришган.

Буюк Британиянинг илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмалари 3 та йўналишда шаклланган: биринчидан давлат сектори (амалий ва фундаментал тадкиқотлар олиб боради), иккинчидан олий таълим сектори (фундаментал тадкиқотлар олиб боради) ва учинчидан хусусий сектор (амалий тадқиқот ваишланмалар олиб боради ҳамда янги технологияларни истеъмолчиси ёкибуюртмачиси бўлади).