H. A. Jamolxonov


k,g,h,y   undoshlari  yonida  ingichkalashadi  (old  qator  ottenka  bilan qo’llanadi),   q,g’,x



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet90/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

k,g,h,y
  undoshlari  yonida  ingichkalashadi  (old  qator  ottenka 
bilan qo’llanadi),
  q,g’,x 
undoshlari  yonida  esa  yo’g’on  talaffuz  qilinadi.  Qiyos qiling: 
ko’l
 va
 qo’l, go’l
 va 
g’o’r, ho’l 
va 
xo’r 
("xo’r bo’lmoq"), 
yo’l
 va 
xo’sh
 kabi; 
"o" fonemasi
 - 
quyi keng, orqa qator, kuchsiz  lablashgan unli. Bu fonema ham 
so’zning  barcha  bo’g’inlarida  uchraydi:
  ota
  (birinchi  bo’g’inda), 
bahodir
  (ikkinchi 
bo’g’inda), 
baho
  (oxirgi  bo’g’inda), 
bobo
  (har  ikkala  bo’g’inda)  kabi; 
k,g,y,h
 
undoshlari  yonida  ingichka  (old  qator  unli  tarzida), 
q,g’,x
  undoshlari  yonida  esa 
yo’g’on (orqa qator unli tarzida) talaffuz qilinadi. Qiyos qiling: 
komil
 va 
qobil, gov
 va 
g’ov, yosh 
va 
qosh, hol
 va 
xol
 kabi.   
      
Tekshirish savollari 
 
 
 
1.Vokalizm nima? 
2.O’zbek adabiy tili vokalizmi qaysi fonemalarni o’z ichiga oladi? 
3.Unli fonemalar undoshlardan qanday farqlanadi? 
 
4.Unli fonemalar tasnifi nimalarga asoslanadi? 
 
5.Lablarning ishtirokiga ko’ra unlilarning turlari? 
6.Tilning vertikal (tik) harakatiga ko’ra unlilarning turlari? 
7.Tilning gorizontal harakatiga ko’ra unlilarning turlari? 
 
8.Tasnifga asos bo’lgan qaysi belgilar fonologik xarakterda? 
9.Qaysi belgi o’z holicha fonologik xususiyatga ega emas? 
    10.O’zbek tilshunosligida hozirgi o’zbek adabiy tili vokalizmiga oid qanday 
 
masalalar munozarali bo’lib qolmoqda? 
11.Unli  fonemalarning  kombinator  va  pozitsion  ottenkalari  qanday  farqlanadi? 
Ularning har biri alohida fonema deb qaraladimi? 
 

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish