H. A. Jamolxonov

9. Spirantizatsiya 
- ayrim portlovchi undoshlarning ikki unli orasida (intervokal 
pozitsiyada)  sirg’aluvchi  undoshga  Htishi: 
bora  ber>boraver
  (b>v), 
kabob>kavob
 
(b>v), 
po’stloq>po’stlog’i
  (q>g’), 
taroq>  tarog’i
  (q>g’)  kabi.  Bu  hodisada  pozitsion 
omil (intervokal holat) bilan birga kombinator omil (unlilarning undoshga ta’siri) ham 
ishtirok etgan. 
 
Tekshirish savollari 
1.Fonetik hodisalar deganda nimani tushunasiz? 
2.Kombinator  omillar  nima?  Ular  fonemaning  qanday  ottenkasini  yuzaga 
keltiradi? 
3.Assimilatsiya,    akkomodatsiya  va  dissimilatsiya  qanday  farqlanadi?  Ularning 
qanday turlari bor? 
4.Pozitsion  omillarga  nimalar  kiradi?  Ular  fonemaning  qanday  ottenkalarini 
shakllantiradi? 
5.Pozitsion o’zgarishlarning qanday turlari bor? 
6.Kombinator  va  pozitsion  omillar  fonetik  jarayonda  aralash  ishtirok  etishi 
mumkinmi? 
7.Spirantizatsiya nima? 
8.Sintagmatik  omillarga  nimalar  kiradi?  Bu  omil  ta’sirida    qanday  fonetik 
jarayonlar sodir bo’ladi? 
9.Qanday holatlarda va nima sababdan so’z boshida, o’rtasida yoki oxirida ba’zan 
tovush orttiriladi? 
10.Proteza, epenteza va epiteza nima? 
11.Qanday  holatlarda  va  nima  sababdan  so’z  tarkibidagi  ayrim  tovushlar  tushib 
qoladi? 
12.Tovush tushishining qanday turlari bor? 
13.Metateza nima? 
14.Geminatsiya nima? Degeminatsiya-chi? 
15.Nazalizatsiya nima? U qanday omillar ta’sirida yuz beradi?  
16.Sandxi qanday hodisa? Aferezis-chi? 
17.Sinerezis nima? U qanday holatda yuz beradi?