H. A. Jamolxonov


I. Kombinator omillar ta’sirida sodir bo’ladigan hodisalar



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet110/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

I. Kombinator omillar ta’sirida sodir bo’ladigan hodisalar: 
          1.  Assimilatsiya
  bir  xil  kategoriyadagi  tovushlarning  (mas,  undosh  bilan 
undoshning) o’zaro moslashuvidir. Bunday moslashuvning quyidagi turlari bor: 
a)
  progressiv  assimilatsiya 
-  oldingi  tovushning  keyingi  tovushni  o’ziga 
moslashtirishi: 
ketdi>ketti
 (td>tt), 
ekgan>ekkan
 (kg>kk),
 qishloqga>qishloqqa
 (qg>qq) 
kabi; 


58 
 
b)
  regressiv  assimilatsiya.
  Keyingi  tovushning  oldingi  tovushni  o’ziga 
moslashtirishi: 
tuzsiz>tussiz
 (zs>ss), 
birta>bitta
 (rt>tt) kabi;  
d)   
to’liq  assimilatsiya.
  Bunda  kuchli  va  kuchsiz  pozitsiyadagi  tovushlar  bir-
biriga  aynan  moslashadi  (ular  o’rtasida  neytrallashuv  sodir  bo’ladi): 
nonvoy>novvoy
 
(nv>vv), 
terakga>terakka
 (kg>kk) kabi; 
e) 
to’liqsiz  assimilatsiya.
  Bunda  kuchli  va  kuchsiz  pozitsiyadagi  tovushlar  bir-
biriga qisman moslashadi: 
tanbur>tambur
 (nb>mb), 
shanba>shamba
 (nb>mb) kabi. Bu 
so’zlarda  "n"  (til-tish  undoshi)  lab-lab  "b"ga  faqat  artikulatsiya  o’rni  jihatdan 
moslashgan  (lab-lab  "m"ga  o’tgan),  ammo  boshqa  belgilari  moslashmagan.  Qiyos 
qiling:  "m"-sonor,  "b"-  shovqinli;  "m"-  yumuq  fokusli  burun  tovushi  (nazal  tovushi), 
"b"- sof portlovchi kabi
f) 
kontakt  assimilatsiya
  -  ketma-ket  joylashgan tovushlarning o’zaro  moslashuvi 
(q.: yuqoridagi misollar); 
g) 
distant  assimilatsiya

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish