H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili



Download 1,41 Mb.
bet80/271
Sana31.01.2022
Hajmi1,41 Mb.
#420091
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   271
Bog'liq
Жамолхонов HOZIRGI O’ZBEK ADABIY TILI

4. Nazalizatsiya – so’z tarkibidagi burun sonantlari ta’sirida shu sonantlar yonida qo’llangan unlining rezonator ton bilan aytilishi: non, nok, men, meng kabi. Bunday hollarda ham fonemaning kombinator ottenkasi (unlining ko’rinishi) paydo bo’ladi.
II. Pozitsion omillar ta’sirida sodir bo’ladigan hodisalar:
1. Reduksiya - unli fonemaning urg’usiz bo’g’inda kuchsizlanishi: bilan- b:lәn, biroq- b:r q kabi. Bunda "i" unlisining kuchsizlangan, qisqa (bilinar-bilinmas) talaffuz etiladigan pozitsion ottenkasi yuzaga keladi;
2. So’z oxiridagi ochiq bo’g’inda tor unlilarning biroz kengayishi: bordi>borde kabi. Bunda ham tor "i" unlisining biroz kengaygan pozitsion ottenkasi yuzaga keladi;
3. Jarangli "b" va "d" undoshlarining so’z oxirida jarangsizlanishi: maktab>maktap (b>p), savod>savot (d>t) kabi. Bunday holat jarangli j,j(dj),z undoshlarida ham uchraydi: massaj>massash (j>sh), dilxiroj>dilxiroch (j>ch), sakkiz>sakkis (z>s) kabi. Yuqoridagi barcha holatlarda b,d,j,j(dj),z fonemalarining jarangsizlashgan pozitsion ottenkalari qo’llangan. O’zbek tilida ko’p bo’g’inli so’zlarda portlovchi, jarangsiz "q" ning so’z oxirida sirg’aluvchi, jarangli "g’" tarzida talaffuz qilinish hollari ham uchraydi: baliq>balig’, o’rtoq>o’rtog’, taroq>tarog’ kabi.

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish