H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili

Tayanch tushunchalar


Urg’u - muayyan til fonetik-fonologik tizimidagi super-segment birliklardan biri.
Aksentema - urg’uning so’z yoki nutq oqimidagi fonologik-aksentologik xususiyatlariga nisbatan nomlanishi.
Dimanik urg’u - zarb urg’usi.
Kvantitativ urg’u (miqdor urg’usi)- cho’ziqlik belgisiga ega bo’lgan urg’u.
Tipik ottenkali urg’u - bo’g’in tarkibidagi unlining asosiy ottenkasini saqlash imkonini beradigan urg’u.
Tonik (musiqiy) urg’u - ovoz tonining o’zgarishi, tovlanishiga asoslangan urg’u.
Bog’langan urg’u - muayyan tilda so’zdagi biror bo’g’inga doimiy bog’langan urg’u.
Erkin urg’u - muayyan tilda so’zning turli bo’g’inlarida uchraydigan urg’u.
Ko’chadigan urg’u - muayyan tilda so’zning bir bo’g’inidan boshqa bo’g’iniga ko’chib turadigan urg’u.
Ko’chmaydigan urg’u - so’z tarkibidagi bir bo’g’inga doimiy bog’langan bo’lib, boshqa bo’g’inga ko’chmaydigan urg’u.