H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili


-rasm. Bo’g’izning ko’ndalang kesilgandagi ko’rinishi



Download 1,41 Mb.
bet36/271
Sana31.01.2022
Hajmi1,41 Mb.
#420091
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   271
Bog'liq
Жамолхонов HOZIRGI O’ZBEK ADABIY TILI

3-rasm. Bo’g’izning ko’ndalang kesilgandagi ko’rinishi.

  1. qalqonsimon tog’ay; 2- cho’michsimon tog’aylar; 3- un (ovoz) paychalarining qirralari; 4- ovoz paychalari orasidagi tirqish.

a b v g d


4-rasm. Ovoz paychalari orasidagi tirqish ko’rinishlari.

a)yopiq holat; b)ovoz holati; d) shivirlash (pichirlash) holati; g)nafas chiqarish holati; d)nafas olish holati.




- un (ovoz) paychalari tinch holatda turganda, ularning oralig’i ochiq bo’ladi, natijada nafas apparatidan kelayotgan havo oqimi shu oraliqdagi paychalarni tebratmay o’tadi. Bunday vaziyatda ovoz hosil bo’lmaydi;

- ovoz paychalari tortilgan (taranglashgan)da, ular orasidagi ochiq bo’shliq yumuq holatga keladi, natijada havo oqimining yo’li to’siladi, havo oqimi taranglashgan un paychalariga urilib, davriy tebranishni yuzaga keltiradi. Bunday tebranish ovozni (asosiy tonni) hosil qiladi. Shuning uchun bo’g’iz bo’shlig’i ovoz manbai hisoblanadi. Ovoz esa unli tovushlarni, jarangli va sonor undoshlarni shakllantirishda fizik komponent sifatida qatnashadi.
-ovoz paychalari bo’shroq tortilgan holatda shu paychalar orasida torroq bo’shliq yuzaga keladi, havo oqimi shu bo’shliqdan sirg’alib, ishqalanib o’tadi, ammo un paychalarini tebratmaydi, natijada shovqin hosil bo’ladi, bu shovqin pichirlab yoki shivirlab gapirganda qo’llanadi;
d) halqum- bo’g’izdan yuqoriroqda joylashgan bo’shliq. U uch qismdan iborat: pastki qismi hiqildoq(bo’g’iz)ga tutashgan o’rni; o’rta qismi-halqumning og’zi. Bu qism og’iz bo’shlig’i tomonga ochilgan bo’ladi; yuqori qismi-burun bo’shlig’iga va eshitish paylariga birikkan (tutashgan) qismi;
e) og’iz bo’shlig’i- til, kichik til, tishlar, lablar, lunjlar, qattiq va yumshoq tanglay, til osti muskulidan iborat apparat. U orqa tomonidagi tomoq orqali halqumga tutashadi;
f) burun bo’shlig’i – qo’shimcha ton manbai. U yumshoq tanglay oxiridagi kichik tilning quyi tomon harakat qilishi natijasida rezonatorga aylanadi: havo oqimining bir qismi burun bo’shlig’idan o’tib, qo’shimcha tonlarni yuzaga keltiradi. O’zbek tilining m,n,ng undoshlari shu apparat ishtirokida yuzaga keladi.



Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish