Gurux talabasi

QUMNING O‘RTACHA TO‘KMA ZICHLIGINI ANIQLASH

Ta’rif. Qum 10 sm balandlikdan idishga erkin tushganligi va o‘sha massani hajmga bo‘linganligi qumning to‘kma zichligi deyiladi.

Asbob va uskunalar. 1 l hajmli idish, quritish javoni, tarozi, lineyka.

Ishlash tartibi. Betonning tarkibini hisoblash, qum zarralari orasidagi bo‘shliqlar hajmini aniqlash, shuningdek, qumni tashib keltirish, to‘ldirgichlar saqlanadigan omborlarni loyihalash va shu kabilar bilan bog‘liq hisoblash uchun qumning to‘kma zichlignni bilish kerak. To‘kma zichlikni aniqlash uchun og‘irligi 5 kg bo‘lgan o‘rtacha namuna quritish javoniga joylanib, massasi o‘zgarmaydigan bo‘lguncha 110±5°S haroratda quritiladi. So‘ngra ko‘zlarining diametri 5 mm keladigan g‘alvirdan o‘tkaziladi, sovitiladi, keyin massasi aniqlangan 1 l sig‘imli metall silindrga 10 sm balandlikdan kurakcha bilan oz-ozdan tashlab turiladi, silindr limmo-lim to‘lgach, uyulib turgan ortiqcha qum metall yoki yog‘och chizg‘ich bilan tekislanadi, bu vaqtda silindrni mutlaqo silkitmaslik kerak, aks holda qum zichlashadi. Qumga to‘la silindr tarozida tortiladi. Qumming to‘kma zichligi formula yordamida hisoblanadi va natija jadvalga to‘ldiriladi

№	Massa, g			Idish hajmi, sm^3	To‘kilgan o‘rtacha zichlik, g/ sm^3
	idish	idish bilan qum	qum
1
2

T o‘kilgan qumning o‘rtacha zichligining o‘rtacha qiymati . . . kg/m³

Hisoblash formulasi:

Bu erda: - qum to‘ldirilgan silindrning massasi, g;

- bo‘sh o‘lchash silindrining massasi, g;

- silindrning hajmi, sm³.

O‘rtacha to‘kma zichlikni aniqlash rasmi.