3. Transport darajasi dasturiy jarayonlar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish uchun mo'ljallangan. Uzatish sifatiga qo'yiladigan talablarga qarab, transport darajasidagi protokollar ma'lumotlarni etkazib berishda yoki deytagramm usulida yoki ishonchli yetkazib berish mexanizmlaridan foydalanadi.
Transport darajasining asosiy protokollari:
TCP uzatishni boshqaruv protokoli (Transmission Control Protocol) - masofadagi dasturlar o'rtasida xabarlarni ishonchli uzatish imkonini beradi. Ishonchli yetkazib berishni amalga oshirish uchun mantiqiy ulanishlar, uzatilgan ma'lumotlarning butunligini nazorat qilish, ma'lumotlarni etkazib berishni nazorat qilish va uzatiladigan ma'lumotlar oqimini boshqarish (RFC 793);
UDP (User Datagram Protocol) foydalanuvchi deytagramlari protokoli - ma'lumotlar uzatishni deytagram tarzda ta'minlaydi, tarmoq darajasi va dastur (RFC 768) o'rtasidagi aloqa vazifasini bajaradi.
4. Amaliy daraja uzatiladigan ma'lumotlar formatlarini konvertatsiya qilish, dasturlarining o'zaro muloqat sessiyalarini qo'llab-quvvatlash, standart tarmoq xizmatlariga kirish va h.k. Amaliy daraja protokollarning namunalari: FTP (RFC 959), HTTP (RFC1945), IMAP (RFC3501), POP3 (RFC1939), SNMP (RFC 1155), SMTP (RFC821), SSH (RFC4251), LDAP (RFC4510).
2. IPv4- da adreslash
TCP/IP protokollari to'plamida uch xil manzil ishlatiladi:
* Lokal (apparat) – qism tarmoq doirasida paketlarni etkazib berish uchun "lokal" texnologiyalar tomonidan ishlatiladigan adreslar. Misol uchun, Ethernet, FDDI. WiMAX va boshqa tarmoqlaridagi MAC-adreslar.
* IP-adreslar - tarmoq interfeyslarini aniqlash uchun ishlatiladigan tarmoqlararo darajasidagi adres. IP-manzillar universal, "lokal" texnologiyalardan mustaqil bo’lib tramoqlararo interfeyslarini identifikatsiya qilish uchun ishlatiladi.
* Simvolli domen manzillari (nomlari) - tarmoq interfeyslarini oson eslab qolish uchun simvolli nomlarini berish uchun ishlatiladi.
IP-адрес
IP-paketning sarlavhasida ma’lumot almashuvchilarning IP-manzillari uchun 32 bit (4 bayt) ajratilgan. Ko'pincha, IP-manzil nuqta bilan ajratilgan to'rtta 1 baytli raqam sifatida yoziladi.
1-misol
Turli formatdagi IP-manzil yozuvlari:
o'nlik: 219.17.25.157
ikkilik: 11011011.00010001.00011001.10011101
16lik: DB11199D
Agar IP tarmog'idagi xostda bir nechta tarmoq interfeysi bo'lsa, ularning har biriga alohida IP-manzil beriladi. Masalan, agar xostda ikkita "mahalliy" tarmoqqa ulangan ikkita tarmoq interfeysi bo'lsa, uning tarmoq interfeyslariga 2ta IP-manzil beriladi.
Manzillarni berish usullari:
• administrator tomonidan (qo'lda), operatsion tizim (OT) konfiguratsiya utilitlaridan foydalangan holda;
• avtomatik ravishda, Dynamic Host Configuration Protocol (RFC 2131) DHCP yordamida.IP-manzillar ikki qismdan iborat - tarmoq raqami va xost raqami. Tarmoq raqami Internet tarmog'idagi tugun tegishli bo'lgan kichik tarmoqni aniqlaydi, tugun raqami pastki tarmoq ichidagi tugunni aniq belgilaydi. IP-manzilni qismlarga bo'lish uchun ikkita sxema qo'llaniladi:
• manzil sinflari asosida;
• maskalarga asosida.
Do'stlaringiz bilan baham: |