2.Birinchi tartibli predikatlar. Ular bilan ishlash jarayoni qoidalari
Биринчи тартибли предикатлар
СИ тизимини ишлаб чиқишда, қоидалар тизимини ишлаб чиқиш учун
керак бўладиган восита
Мантиқий моделлар предикатларни ҳисоблаш тилидан фойдаланадилар
Биринчи предикатга муносабатлар номи мос тушади.
Далиллар терминига эса объеклар мос тушади
Мисоллар келтирамиз
Мантиқий
Предикат номи - хисобланади
(Smit, AT bo’yicha mutahassis) ∩ o’qiydi(Smit, adabiyot)
Smit АТ бўйича мутахассис хисобланади ва адабиётни ўқийди
3. Ekspert tizimidagi qantashuvchilarga ta’rif bering(ekspert, instrumental
vosita, ETning o’zi, Bilimlar muxandisi, BB, foydalanuvchi)
Билимлар базаси ЭТни қуришдаги энг мураккаб масалалардан бири билимлар базаси тизимини қуриш ва уни тўлдириш ҳисобланади. Бу икки босқич ўзаро бир бирига боғлиқ, иккинчи босқичдан биринчи босқичга ўтиш мумкин, шу билан бирга, экспертдан олинган билим бошлангич ББга мос тушмаслиги мумкин. У фақат фактлар, тавсифланган муаммолар майдони, шунингдек, бу фактларни ўзаро алоқасидан иборат. Билимлар базаси марказида қоидалар жойлашади. Қоида берилган аниқ ҳолатда нима натижа келиб чиқишини аниқлайди ва икки қисмдан иборат бўлади: бажарилиши ёки бажарилмаслиги мумкин бўлган шарт ва агар шарт бажарилганда келиб чиқадиган ҳаракатдан иборат. Эксперт тизимида фойдаланилган барча қоидалар, қоидалар тизимни хосил қилади, ҳатто оддий тизимлар ҳам бир неча минг қоидадан ташкил топиши мумкин.
5
Билимларнинг барча кўриниши предмет сохани ўзига хослигига боғлиқ ва
шу ёки бошқа ҳолларда лойиҳачининг маҳорати (билимлар муҳандиси)
адекватлик даражаси бир ёки бир неча семантик моделлар ёрдамида тасвирлаш мумкин. Энг кенг тарқалган моделларга мантиқий, маҳсулий, фреймли ва семантик тармоқлар киради.
4.Mantiq termini qaysi 3 ta fanni o’z ichiga oladi(tarifini keltirib tushuntiring)
Qonun predmet va hodisalar o’rtasidagi obektiv, muxim, zaruriy, takrorlanuvchi, nisbatan o’zgarmas bog’lanishlardir. Hamma tabiy va ihjtimoiy hodisalar va boshqa hodisalar malum qonunlar asosida mavjud bo’ladi va o’zgaradi.
Mantiqiy tafakur qonunlari, tafakur formalari kabi umuminsoniydir. Tafakkur
qonunlari ob’ektiv voqealarni inson miyasida uzoq vaqt davomida aks etirishi
natijasida vujudga kelgan xоlda shakillangan. Tafakkur qonunlari amal qilish to’g’iri, tushunarli, aniq, izchil, ziddiatsiz asoslangan fikir yuritish demakdir .
termini
Mantiq termeni bir biridam mustaqil uchta fanni
formal mantiq,
dialektik mantiq,
matematik mantiqni ifoda qiladi.
Dialektik mantiq tafakkurning vujudga kelishi va taraqiy etishining eng
ummumiy qonunlari va ular asosida yaratiladigan metadologik prinsiplarni
o’rganadi.
Formal mantiq tafakkurning aniq mazmunidan chetlanib etiborini uning
tuzilishini tekshirishga qaratadi.Shu jumladan tafakkur formalari o’rtasidagi
bog’lanishlarni ham ularning tuzilishi nuqtai nazaridan o’rganadi.
Matematik (simvolik) mantiq XIX asirning ikkinchi yarimida vujudga kelgan
bo’lib matematika fanining muxim yo’nalishlaridan birini tashkil qladi.
6
Matematik mantiqga matematik metodlardan foydalanuvchi mantiq deb tarif
berish mumkin.
Mantiq qonunlari
Qonun predmet va hodisalar o’rtasidagi obektiv, muxim, zaruriy,
takrorlanuvchi, nisbatan o’zgarmas bog’lanishlardir. Hamma tabiy va ihjtimoiy
hodisalar va boshqa hodisalar malum qonunlar asosida mavjud bo’ladi va o’zgaradi. Mantiqiy tafakur qonunlari, tafakur formalari kabi umuminsoniydir. Tafakkur qonunlari ob’ektiv voqealarni inson miyasida uzoq vaqt davomida aks etirishi natijasida vujudga kelgan xоlda shakillangan. Tafakkur qonunlari amal qilish to’g’iri, tushunarli, aniq, izchil, ziddiatsiz asoslangan fikir yuritish demakdir .
Do'stlaringiz bilan baham: |