OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
PEDAGOKIKA FAKULTETI AMALIY PSIXOLOGIYA YO’NALISHI 4-1 PSI-MI-21
GURUH TALABASI
RAJABOVA NAVBAHORING
“ ”
FANIDAN
“Nazariya va uning tarkibiy tuzilishi. Ilmiy muammo”
MAVZUSIDAGI
KURS ISHI
Bajardi: ………………….
Tekshirdi: .………………….
BUXORO-2022
Mavzu: Nazariya va uning tarkibiy tuzilishi. Ilmiy muammo.
Reja:
Nazariya haqida umumiy tushuncha.
Nazariya va uning tarkibiy tuzilishi.
Ilmiy muammo.
Nazariya haqida umumiy tushuncha.
Nazariya — bilimning biror sohasiga oid asosiy gʻoyalar tizimi; voqelik qonuniyatlari va undagi muhim aloqalar haqida bir butun tasavvur beradigan bilim shakli. Nazaraiya borliqning muayyan sohasiga oid boʻlgan tajribalardan umumlashtirilgan maʼlumotlar asosida kelib chiqadi. Ilmiy bilishda nazaraiyaning asosiy vazifasi tajribalar bergan dalillarni izohlash, shu bilan birga, narsa va hodisalarning mohiyatiga chuqurroq kirib borish, yuzaga keladigan yangi narsa va hodisalarni oldindan koʻra olishdan iborat. Har qanday nazarariya ilmiy bilishning natijasi sifatidagi bilish shakli boʻlsada, lekin uni tugallangan, oʻzgarmas, mutlaq bilim deb qaramaslik kerak. Nazariya bilish jarayonidabiz toʻplagan bilimlarning natijasigina emas, balki yangi bilimlar hosil qilish yoʻlidagi boshlangʻich asosdir. Nazaraiya hamma vaqt amaliyot bilan uzviy boglik boʻladi va shundagina u harakat va rivojlanishning quroliga aylanadi. Nazariyaning boshlangʻich shakli gipotezalmr. Amaliyotda gipotezaning toʻgʻri, haqiqat ekanligi isbotlansa, shu asosda yangi nazaraiya yuzaga kelishi mumkin. Ilmiy bilish jarayonida kishilarning ilmiy nazariyalar bilan qurollanganligi unga ilmiy oldindan koʻrish — ilmiy bashorat qilish imkoniyatini beradi. Bu esa, oʻz navbatida, yangi qonuniyat va yangi nazariyalarning shakllanishiga olib keladi.
Nazariya yunon tilidan kelib chiqqan atama tgoriya bu tarixiy kontekstda nazarda tutilgan tomosha qiling, o'ylamoq yoki o'rganish va a ni nazarda tutgan spekulyativ fikrlash. O'zining evolyutsiyasida ushbu atama asosiy g'oyalar to'plami haqiqatning ba'zi jihatlari haqida umumiy ma'lumot berishga intiladigan ma'lum bir mavzudagi. Shunday farazlar to'plamida tashkil topgan.
Nazariyalarga olib kelishi mumkin bo'lgan ikkita toifadagi g'oyalar mavjud:
taxmin: agar taxminni kuzatishlar qo'llab-quvvatlamasa,
gipoteza: tekshiriladigan kuzatuvlar bilan tasdiqlangan. Shunga qaramay, gipoteza yolg'on bo'lib chiqishi mumkin. Bu sodir bo'lganda, gipotezani kuzatishga mos ravishda o'zgartirish yoki uni bekor qilish kerak.
Shuningdek qarang:
Do'stlaringiz bilan baham: |